1. Godność każdego człowieka, a szczególnie dziecka, objawiona w Ewangelii i strzeżona przez prawo kościelne i państwowe, stanowi źródło i gwarancję bezpieczeństwa każdej wychowanki przebywającej w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym, Szkole Podstawowej, Branżowej Szkole I Stopnia oraz Liceum Ogólnokształcącym im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu.

Działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie, w duchu chrześcijańskiej odpowiedzialności i miłości bliźniego, jest dla nas szczególnym priorytetem. Wszyscy pracownicy naszej placówki są świadomi, że dzieci są pełnoprawnymi członkami społeczeństwa, z należnymi prawami i przysługującą im godnością. Dla wychowawców fundamentalne jest przesłanie Jezusa o ogromnej wartości przyjmowania wszystkich najmniejszych w Jego Imię. Jezus wskazuje dzieci jako wzór do naśladowania. Ich prostota
i niewinność to przykład dla każdego ucznia Chrystusa (por. Łk 9,46-50).

2. Przyjmujemy moralną i prawną odpowiedzialność za ochronę wszystkich naszych podopiecznych i promowanie ich dobra. Pragniemy zapewnić im bezpieczne i przyjazne środowisko, w którym będą czuć się szanowani i doceniani w swoich działaniach. Opieka nad dziećmi i młodzieżą obejmuje troskę o ich integralny i pełny rozwój, dobro duchowe, intelektualne, psychiczne i fizyczne. Zgodnie z zasadami etyki i moralności chrześcijańskiej niedopuszczalne jest stosowanie wobec wychowanek przemocy, agresji, dyskryminacji
i nietolerancji przez członków personelu placówki. Chcemy zapobiegać krzywdzie wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Zachęca nas do tego Ewangelia, która ukazuje godność każdego człowieka jako kochanego przez Boga Dziecka Bożego.

3. Niniejszy dokument określa normy i zasady sprzyjające budowaniu środowiska bezpiecznego i przyjaznego wychowankom. Pozwala on na monitorowanie i eliminowanie wszelkich zagrożeń, które zakłócałyby ich dobrostan duchowy, psychiczny i fizyczny. Bezpieczeństwo i ochrona przed wszelkimi formami przemocy, a zwłaszcza naruszania intymności i nietykalności cielesnej, są szczególnymi przedmiotami troski wszystkich pracowników ośrodka. Opisane w dokumencie standardy ochrony dzieci opierają się na aktualnym ustawodawstwie prawa państwowego. Uwzględniają również normy i przepisy prawa kościelnego.

4. Mamy świadomość, że wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za ochronę i wsparcie dzieci i młodzieży oraz za niezwłoczne podejmowanie działań w przypadku wszelkich podejrzeń lub ujawnienia okoliczności, które mogą wskazywać, że zagraża im bądź dzieje się krzywda. Pragniemy, by osoby szczególnie podatne na zranienie były chronione przed ewentualną krzywdą. Pragniemy realizować misję budowania kultury, która nie krzywdzi, a wspiera, nie rani, lecz uzdrawia. Pragniemy te cele realizować m.in. przez edukację wszystkich pracowników oraz innych osób mających kontakt z młodzieżą w naszej placówce, aby umieli dostrzegać niepokojące sygnały i potrafili adekwatnie na nie reagować.

5. W naszej placówce realizujemy zadanie jakie rozpoczęła nasza założycielka Matka Teresa Potocka: „Naszym zadaniem jest otoczenie ich <wychowanek> atmosferą bezpieczeństwa
i spokoju. Ukazujemy im Boga pełnego miłosierdzia, zachęcamy do ufności ku temu Dobremu Ojcu. W Domu Miłosierdzia uczymy je tak żyć, aby mogły mieć dla siebie samych szacunek
i potrafiły szanować innych ludzi.”

§ 2

1. Niniejszy dokument „Standardy ochrony małoletnich w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym, Szkole Podstawowej, Branżowej Szkole I Stopnia oraz Liceum Ogólnokształcącym im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu” (zwany dalej standardami lub standardami ochrony małoletnich) stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadzenia w placówce standardów ochrony małoletnich wynikającego z Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U. 2024 poz. 560).

2. Podstawy prawne standardów ochrony małoletnich:

Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.;
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy;
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw;
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich;
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej;
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny;
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego;
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny;
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego;
Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

ROZDZIAŁ I

Objaśnienie terminów używanych w dokumencie

§ 3

placówka – Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy zwany „Ośrodkiem”, Szkoła Podstawowa, Liceum Ogólnokształcące, Branżowa Szkoła I Stopnia im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu;
wychowanki – wychowanki ośrodka i jednocześnie uczennice szkół. Standardy dotyczą wychowanek małoletnich, a także osób pełnoletnich z uwzględnieniem przepisów prawa, które ich dotyczą. Zapisy standardów obejmują również dzieci niebędące wychowankami placówki, które znajdują się na terenie w przypadku okolicznościowych odwiedzin;
dziecko – każda osoba, która nie ukończyła 18. roku życia lub jest wychowankiem placówki. Niniejsza Polityka ochrony dzieci dotyczy także pełnoletnich wychowanek. Za każdym razem, gdy w dokumencie pojawia się określenie „dziecko”, oznacza ono również pełnoletnią wychowankę placówki;
rodzice – rodzice wychowanek placówki. Należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów wychowanek oraz osoby (podmioty) sprawujące pieczę zastępczą nad wychowankami;
pracownicy placówki, personel placówki – wszyscy pracownicy pedagogiczni
i niepedagogiczni placówki, chyba że wprost jest wskazane inaczej. Zapisy kierowane do pracowników placówki odnoszą się również do innych osób wykonujących w placówce działalność związaną z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi na innej podstawie niż umowa
o pracę, np. na podstawie umowy cywilnoprawnej lub porozumienia o wykonywaniu świadczeń wolontariackich. Uwzględnia się zatem także m.in. wolontariuszy
i praktykantów;
dyrektor – dyrektor szkół i Ośrodka;
„organ zarządzający jednostką systemu oświaty” w rozumieniu art. 22b ustawy z dnia
13 maja 2016r. o przeciwdziałaniu przestępczości na tle seksualnym i ochronie małoletnich;
zgoda rodzica/opiekuna prawnego dziecka – zgoda co najmniej jednego z rodziców dziecka. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować ich o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny;
krzywdzenie dziecka – popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym członka personelu placówki, lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie. Wyróżnia się pięć podstawowych form krzywdzenia:

przemoc fizyczna wobec dziecka to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko, lub której dziecko ufa bądź która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna wobec dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową;
przemoc psychiczna wobec dziecka to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a dorosłym, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m.in. niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z dzieckiem opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i granic psychicznych pomiędzy dorosłym a dzieckiem;
wykorzystywanie seksualne dziecka – włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa.
Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy;
wykorzystanie seksualne osoby małoletniej poniżej 15. roku życia: osoba małoletnia, która nie ukończyła 15. roku życia, nie ma zdolności prawnej do wyrażenia zgody na aktywność seksualną, dlatego obcowanie seksualne z taką osobą i inne czynności seksualne, a nawet namawianie do nich są zakazane, niezależnie od tego, czy dziecko było zmuszone czy dobrowolnie się na tę czynność zgodziło (zob. art. 200 Kodeksu karnego). Każdy obywatel (poza wyjątkami określonymi w ustawie), który uzyskał wiarygodną informację o możliwości popełnienia przestępstwa polegającego na wykorzystaniu seksualnym osoby małoletniej poniżej 15. roku życia, ma obowiązek zawiadomienia organów ścigania – niewypełnienie tego obowiązku zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3 (zob. art. 240 k.k.);
wykorzystanie seksualne osoby powyżej 15. roku życia: polskie prawo chroni przed przestępstwami w sferze seksualnej również osoby powyżej 15. roku życia, więc ochronie prawnej podlegają także starsze wychowanki. Zakazane jest doprowadzenie do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej, stosując przemoc, groźbę lub podstęp (zob. art. 197 k.k.). Karane jest także doprowadzenie do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej poprzez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia innej osoby (zob. art. 199k.k.). Stosunkiem zależności jest na przykład relacja pomiędzy wychowawcą a wychowanką. Stąd relacje seksualne pomiędzy wychowawcami a wychowankami należy uznać za zakazane. Ponadto surowo karane jest także wykorzystanie bezradności, upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej w celu doprowadzenia do czynności seksualnych (zob. art. 198 k.k.);
wykorzystanie seksualne rówieśnicze: wychowanki mogą doświadczać wykorzystania seksualnego nie tylko ze strony osób pełnoletnich, ale także osób niepełnoletnich,
w tym innych wychowanek. Wyżej wymienione przepisy dotyczą także sytuacji przestępstwa popełnionego przez osobę małoletnią. Sprawca czynu zabronionego będącego przestępstwem podlega, co do zasady, pełnej odpowiedzialności po ukończeniu 17. roku życia, natomiast przed ukończeniem 17 lat odpowiada według zasad określonych w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich;
zaniedbywanie dziecka to chroniczne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka;
przemoc rówieśnicza (agresja rówieśnicza, bullying) występuje, gdy dziecko doświadcza różnych form przemocy ze strony rówieśników, bezpośrednio lub
z użyciem technologii komunikacyjnych (Internetu i urządzeń mobilnych). Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców. Obejmuje przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie), relacyjną (np. wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie), fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie), materialną (np. kradzież, niszczenie przedmiotów), wykorzystanie seksualne (np. dotykanie intymnych części ciała lub zmuszanie do stosunku płciowego lub innych czynności seksualnych przez rówieśnika), przemoc uwarunkowaną normami i stereotypami związanymi z płcią;

11. osoba odpowiedzialna za Internet – wyznaczony przez kierownictwo placówki członek personelu, sprawujący nadzór nad korzystaniem z Internetu przez dzieci na terenie placówki oraz nad ich bezpieczeństwem w Internecie;

12. osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci – wyznaczony przez kierownictwo placówki członek lub członkowie personelu sprawujący nadzór nad realizacją standardów;

13. osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń – członek lub kilku członków personelu cieszących się zaufaniem dzieci wyznaczony przez dyrektora placówki odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających dziecku (osoba pierwszego kontaktu).
W przypadku nieobecności inna osoba wskazana do zastępstwa na tym stanowisku;

14. osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji – dyrektor lub członek personelu wyznaczony przez dyrektora, odpowiedzialny za podejmowanie interwencji wewnątrz placówki i przed właściwymi organami lub instytucjami. W przypadku nieobecności inna osoba wskazana do zastępstwa na tym stanowisku;

15. osoba udzielająca wsparcia dziecku – osoba odpowiedzialna za opracowanie planu pomocy dziecku i monitorowanie jego realizacji;

16. rejestr interwencji – dokumentacja zawierająca rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru dziecka, uwzględniający informacje o zgłoszeniu ze wskazaniem osoby zgłaszającej, osoby podejrzewanej o krzywdzenie (opiekun, członek personelu, inne dziecko, inna osoba), rodzaju podjętej interwencji (zawiadomienie
o możliwości popełnienia przestępstwa, wniosek o wgląd w sytuację rodziny, zgłoszenie do sądu rodzinnego) daty interwencji oraz dokumenty wytworzone podczas interwencji (m.in. notatki służbowe, karty interwencji, kopie zawiadomień/wniosków wysyłanych do właściwych służb);

17. dane osobowe dziecka – wszelkie informacje umożliwiające jego identyfikację.

ROZDZIAŁ II

Obowiązki osób odpowiedzialnych za realizację standardów

§ 4

Obszar odpowiedzialności	Imię i nazwisko / funkcja
Wdrażanie standardów ochrony małoletnich	Dyrektor, s. Rita Eliza Krępeć
Bezpieczne korzystanie z Internetu	Informatyk – Andrzej Rozenek; Pracownicy prowadzący zajęcia z wychowankami z udziałem mediów elektronicznych.
Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących krzywdzenia wychowanki	Pedagodzy, psycholodzy Osoba zaufania: Joanna Bieniecka Każdy członek personelu obdarzony przez wychowanki zaufaniem.
Prowadzenie interwencji w przypadku zgłoszenia lub podejrzenia krzywdzenia wychowanki	s. Dominika, Elżbieta Pindral Ks. Kacper Radzki
Koordynowanie udzielania wsparcia wychowanki	Pedagodzy, psycholodzy zatrudnieni w placówce

§ 5

1. Każda osoba dorosła dopuszczona do działalności z wychowankami w placówce (czyli pracownik, praktykant, wolontariusz itp.) jest odpowiedzialna za realizację standardów ochrony małoletnich, udzielenie pomocy wychowankom i zainicjowanie interwencji
w przypadku zgłoszenia, wykrycia bądź podejrzenia krzywdzenia wychowanki. W zależności od pełnionej funkcji poszczególni pracownicy realizują konkretne zadania mające na celu tworzenie bezpiecznej placówki.

2. Dyrektor Ośrodka i Szkół:

1. dba o tworzenie bezpiecznego środowiska w placówce i przestrzeganie standardów ochrony małoletnich;
2. wyznacza osoby odpowiedzialne za wdrożenie oraz realizację standardów ochrony małoletnich;
3. kontroluje przebieg działań prowadzonych w placówce;
4. przyjmuje zgłoszenie o możliwości popełnienia przestępstwa i wspólnie z kadrą wychowawczą weryfikuje zgłoszenia;
5. zawiadamia policję lub prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka;
6. zawiadamia sąd opiekuńczy, występuje z wnioskiem o wgląd w sytuację rodzinną dziecka;
7. monitoruje działania organów państwowych w danej sprawie.

3. Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony wychowanek:

1. dba o udostępnienie standardów w placówce;
2. przygotowuje personel placówki do stosowania standardów przed przystąpieniem do pracy albo po dokonaniu zmian w standardach;
3. prowadzi ewidencję członków personelu placówki, którzy zapoznali się ze standardami przed przystąpieniem do pracy albo po dokonaniu zmian w standardach;
4. dokonuje przeglądu, aktualizacji i ewaluacji standardów w porozumieniu i współpracy z dyrektorem, personelem placówki;
5. we współpracy z pedagogiem i psychologiem koordynuje działania profilaktyczne, szkolenia i warsztaty w zakresie tworzenia bezpiecznego środowiska i ochrony wychowanek przed krzywdzeniem.

4. Osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo w Internecie:

1. opracowuje regulaminy dotyczące bezpiecznego korzystania z sieci informatycznych (m.in. regulamin pracowni komputerowej), a także dba o zapoznanie z nimi pracowników placówki i wychowanek;
2. we współpracy z pedagogiem i psychologiem inicjuje działania profilaktyczne i edukacyjne z wychowankami, i pracownikami placówki w zakresie bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych;
3. uczestniczy w interwencji w przypadku wykrycia kontaktu wychowanek ze szkodliwymi treściami w sieci udostępnianej w placówce; przeprowadza analizę przyczyn zdarzenia i czynników ryzyka, a także podejmuje odpowiednie kroki zabezpieczające.

5. Osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń (czyli pedagog, psycholog szkolny i osoba zaufania) lub inny pracownik placówki, który otrzyma zgłoszenie lub podejrzewa krzywdzenie wychowanek:

1. przyjmuje zgłoszenia o podejrzeniu krzywdzenia wychowanki;
2. przyjmuje zgłoszenia o łamaniu kodeksów zachowań – niewłaściwym zachowaniu osób dorosłych bądź wychowanek;
3. w sytuacji podejrzenia przemocy wobec wychowanki udziela mu bezpośredniej pomocy, podejmując działania chroniące go przed dalszym krzywdzeniem;
4. przekazuje zgłoszenie osobie odpowiedzialnej za podejmowanie interwencji lub bezpośrednio dyrektorowi;
5. w przypadku przemocy rówieśniczej informuje osobę odpowiedzialną za podejmowanie interwencji;
6. gdy bezpośrednio zagrożone jest zdrowie lub życie wychowanki – w porozumieniu
  z dyrektorem niezwłocznie informuje policję.

6. Osoba odpowiedzialna za interwencję:

zasadniczo prowadzi interwencję w przypadku wykrycia lub podejrzenia krzywdzenia wychowanki (poza sytuacjami, kiedy dyrektor wyznaczy inną osobę do prowadzenia interwencji):

inicjuje i koordynuje interwencję mającą na celu wyjaśnienie sytuacji i udzielenie wsparcia wychowance,
prowadzi rejestr interwencji, odpowiednio zabezpieczając dane wrażliwe,
współpracuje z osobami udzielającymi pomocy wychowance,
współpracuje z dyrektorem przy dokonywaniu zgłoszeń do organów zewnętrznych (zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, zawiadomienie sądu opiekuńczego, wniosek o wgląd w sytuację rodzinną dziecka),
w przypadku przemocy rówieśniczej podejmuje interwencję również wobec sprawcy przemocy, współpracując z psychologiem i wychowawcą w celu zastosowania odpowiednich środków wychowawczych;

7. Pedagog:

we współpracy z psychologiem koordynuje na terenie placówki wsparcie wychowanki, która doświadczyła krzywdzenia, a także jej rodziny:
1. 1. opracowuje plan wsparcia wychowanki uwzględniający współpracę wewnątrz placówki z wychowawcą i psychologiem,
  2. monitoruje wsparcie udzielane wychowance i – w zależności od potrzeb – modyfikuje plan wsparcia,
  3. w razie potrzeby kieruje wychowankę i/lub jego rodziców do odpowiednich instytucji,
  4. współpracuje ze specjalistami z poradni specjalistycznych, w których wychowanka może uzyskać pomoc i wsparcie,
  5. prowadzi dokumentację dotyczącą udzielanej pomocy psychologiczno‐pedagogicznej.

8. Psycholog:

wspiera pedagoga w prowadzeniu interwencji w przypadku krzywdzenia wychowanki;
uczestniczy w procesie wsparcia wychowanki i jego rodziny:

przeprowadza diagnozę wstępną,
oferuje wsparcie psychologiczne osobie pokrzywdzonej i jej rodzinie,
analizuje czynniki ryzyka krzywdzenia wychowanki i podejmuje działania profilaktyczne,
współpracuje ze specjalistami z poradni specjalistycznych, gdzie wychowanka uzyskuje wsparcie;

udziela pomocy świadkom krzywdy, jeśli informacja o krzywdzie jest publiczna.

9. Instytucje, z którymi współpracuje placówka, a także inne ważne kontakty: Załącznik 1.

ROZDZIAŁ III

Zasady rekrutacji personelu

§ 6

1. W celu zapewnienia bezpiecznego środowiska w placówce dyrektor zwraca szczególną uwagę na proces doboru wszystkich pracowników i innych osób dopuszczanych do jakiejkolwiek działalności z wychowankami w tym także wolontariuszy, stażystów i praktykantów. Stosuje przy tym obowiązujące przepisy prawne i dokładnie sprawdza kwalifikacje wszystkich osób, które będą pracowały bądź miały jakikolwiek kontakt z wychowankami.

2. Zgodnie z Ustawą z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich oraz Ustawą z dnia 26 stycznia 1982 r. Kartą Nauczyciela przed zatrudnieniem lub dopuszczeniem osoby do jakiejkolwiek działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi placówki podejmuje następujące kroki:

1. sprawdzenie, czy osoba nie figuruje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (w Rejestrze z dostępem ograniczonym oraz Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze);
2. wymaganie przedstawienia informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii; a w przypadku pracowników pedagogicznych zatrudnianych zgodnie z regulacjami Karty Nauczyciela przedstawienie informacji z Krajowego Rejestru Karnego, że osoba nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
3. wymaganie wypełnienia oświadczenia zamieszczonego w Załączniku 2 oraz w przypadku, gdy osoba posiada obywatelstwo inne niż polskie lub w ciągu ostatnich 20 lat zamieszkiwała w innym kraju niż Polska wymaganie dołączenia do niego odpowiedniej informacji z rejestrów karnych tych państw;
4. w przypadku zatrudniania pracowników pedagogicznych – sprawdzenie przez dyrektora, czy dana osoba nie znajduje się w Centralnym Rejestrze Orzeczeń Dyscyplinarnych;
5. przechowywanie uzyskanych dokumentów (informacji z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, informacji z Krajowego Rejestru Karnego, oświadczenia znajdującego się w Załączniku 2 oraz informacji z rejestrów karnych innych państw)
  w formie wydrukowanej w aktach osobowych pracownika;
6. w przypadku, gdy placówka rozpoczyna współpracę z podmiotem zewnętrznym, którego pracownicy będą dopuszczeni do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich wychowanek, lub z opieką nad nimi, musi wprowadzić stosowne zobowiązania do umowy dotyczące:
potwierdzenia, że osoby zatrudnione przez ten podmiot zostały sprawdzone w rejestrach, o których mowa w § ust. 2 pkt 5,
stosowania się do przepisów prawa powszechnego oraz standardów postępowania mających na celu ochronę dzieci przed krzywdzeniem,
poświadczenia, że osoby zatrudnione przez ten podmiot przeszły wymagane przepisami prawa szkolenia w zakresie standardów ochrony dzieci.

3. W procesie rekrutacji i wdrożenia nowych pracowników (pedagogicznych i niepedagogicznych) lub dopuszczania do jakiejkolwiek działalności z wychowankami placówka podejmuje również dodatkowe działania, które przyczyniają się do większej ochrony wychowanek:

przyjęcie przed zatrudnieniem lub dopuszczeniem do działalności z wychowankami oświadczenia, że osoba nie była skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, obyczajności lub przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego i nie toczy się przeciwko niej żadne postępowanie karne ani dyscyplinarne w tym zakresie (Załącznik 3);
poruszenie tematu tworzenia bezpiecznego środowiska w placówce podczas rozmów kwalifikacyjnych kandydatów na wszystkie stanowiska;
przedstawienie standardów ochrony małoletnich obowiązujących w placówce i przyjęcie pisemnego potwierdzenia, że osoba się z nimi zapoznała (Załącznik 4A);
w przypadku osoby jednorazowo dopuszczanej do działalności z wychowankami
w placówce (np. w ramach prowadzenia warsztatów, prezentacji itp.) – przedstawienie najważniejszych elementów standardów ochrony małoletnich obowiązujących
w placówce i przyjęcie pisemnego potwierdzenia, że osoba zapoznała się z kodeksem zachowań dla osób dorosłych zawierającym zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem placówki a wychowankami (Załącznik 4B). Nie jest konieczne w tym wypadku stosowanie zasad zawartych w punktach 2) i 3) niniejszego ustępu.

ROZDZIAŁ IV

Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem placówki a wychowankami

§ 7

1. We wszystkich dziełach prowadzonych przez naszą placówkę postępujemy zgodnie
z wartościami i nauką Kościoła Katolickiego, szanując godność osoby ludzkiej. Tworzymy jasne zasady zachowania się osób dorosłych wobec wychowanek, minimalizując prawdopodobieństwo wystąpienia jakichkolwiek form przemocy lub wykorzystania dzieci. Bezpieczeństwo wychowanek w relacjach z osobami dorosłymi jest dla osób pracujących
w poszczególnych podmiotach priorytetem. Personel realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych placówki oraz swoich kompetencji. Traktujemy wychowanki z szacunkiem oraz uwzględniamy ich godność i potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec dziecka w jakiejkolwiek formie.

Zasady bezpiecznych relacji personelu z wychowankami obowiązują wszystkich pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy, członków organizacji współpracujących
z placówką, a także każdą dorosłą osobę mającą kontakt z młodzieżą znajdującą się pod opieką placówki, jeśli kontakt ten odbywa się za zgodą dyrekcji placówki i/lub na jej terenie.

2. W kontaktach z wychowankami:

zachowujemy podstawowe zasady w relacjach dorosły – wychowanka poprzez:
1. 1. równe traktowanie wszystkich wychowanek,
  2. poszanowanie nietykalności cielesnej,
  3. poszanowanie prawa do prywatności (np. w sypialniach, łazienkach, toaletach) przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa,
  4. dostosowanie sposobu wchodzenia w relacje z wychowankami do ich wieku,
    z wyraźnym zachowaniem granicy dorosły– wychowanka;
stosujemy właściwe sposoby komunikacji z wychowanką poprzez:
1. 1. dostosowanie przekazywanych treści i ich formy do wieku wychowanki,
  2. zwracanie się do wychowanek z szacunkiem,
  3. używanie tych form dyscyplinujących, które są uwzględnione w statucie i regulaminie placówki,
  4. organizowanie spotkań indywidualnych z wychowankami jedynie tych, które są istotne z perspektywy resocjalizacyjno-wychowawczej, psychologicznej i edukacyjnej oraz gdy spełnione są odpowiednie warunki bezpieczeństwa,
  5. odpowiedzialne korzystanie z urządzeń elektronicznych, mediów społecznościowych i komunikatorów;
szybko reagujemy na sytuacje niejednoznaczne, które mogłyby zostać zinterpretowane jako nieodpowiednie zachowanie (np. przypadkowy kontakt fizyczny z wychowanką, który mógłby zostać potraktowany jako naruszenie nietykalności cielesnej) i je wyjaśniamy. W zależności od sytuacji sporządzana jest notatka służbowa lub/oraz poinformowany zostaje o tym fakcie inny pracownik placówki.

3. Szczegółowy kodeks zachowań dla osób dorosłych znajduje się w Załączniku 5.

4. Znajomość i zaakceptowanie zasad bezpiecznych relacji pomiędzy personelem placówki a wychowankami (w tym kodeksu zachowań znajdującego się w Załączniku 5) są potwierdzone podpisaniem oświadczenia przez wszystkich pracowników placówki (Załącznik 4A). Takie oświadczenie podpisać muszą również wszystkie osoby niezatrudnione w placówce, które są dopuszczane do działalności z wychowankami (w przypadku osób jednorazowo dopuszczanych do działalności z wychowankami – Załącznik 4B).

ROZDZIAŁ V

Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy wychowankami

§ 8

1. Placówka jest miejscem zapewniającym bezpieczeństwo wszystkim wychowankom, także
w grupie rówieśniczej. Kierując się wartościami opisanymi w preambule, personel stara się przekazać wychowankom postawę szacunku wobec każdego człowieka, aby w relacjach międzyludzkich bliska im była ewangeliczna zasada: „Wszystko więc, co chcielibyście, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie” (Mt 7,12a).

2. Zasady bezpiecznych relacji między wychowankami poznali wszyscy pracownicy placówki, dzięki czemu mogą oni umiejętnie i adekwatnie do zaistniałej sytuacji reagować na każde niewłaściwe zachowanie czy przemoc.

3. Zasady bezpiecznych relacji zostały opracowane z uwzględnieniem specyfiki placówki oraz potrzeb przebywających w niej wychowanek. Zostały opracowane z udziałem wychowanek. Zasady zostały zaprezentowane na wspólnym spotkaniu społeczności ośrodka oraz udostępnione wychowankom w postaci papierowej do każdej grupie wychowawczej. Wychowanki powinny przestrzegać zasad w placówce, w kontakcie bezpośrednim
i wirtualnym.

4. Ewaluacja i weryfikacja zasad bezpiecznych relacji pomiędzy wychowankami odbywać się będzie przynajmniej raz na dwa lata, a także po każdej sytuacji kryzysowej. Zmiana treści zasad bezpiecznych relacji między wychowankami jest możliwa w uzasadnionych przypadkach
w każdym momencie - na ich wniosek i z ich udziałem.

5. Zasady bezpiecznych relacji zostały opisane w kodeksie zachowań dla wychowanek w Załączniku 6.

ROZDZIAŁ VI

Procedury interwencji w przypadku podejrzenia lub zgłoszenia krzywdzenia wychowanki

§ 9

1. Przemoc to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw innej osobie, naruszające jej prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. Ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie osoby krzywdzonej. Nie musi się wiązać z fizycznymi obrażeniami.

2. Podstawowe formy krzywdzenia zostały wymienione w §3 pkt 9 (rozdział I).

§ 10

Podstawowe zasady interwencji

1. Interwencja, o której mowa w tym rozdziale, służy ujawnieniu krzywdzenia i zatrzymaniu go, a także zapewnieniu bezpieczeństwa oraz wypracowaniu indywidualnej ścieżki pomocy wychowance.

2. Interwencja może dotyczyć krzywdy wyrządzonej wychowance na terenie placówki lub poza nią w ramach działalności związanej z funkcjonowaniem ośrodka (np. w czasie wycieczek szkolnych) bądź dziejącej się w innym miejscu i niezwiązanej z placówką. Interwencja może dotyczyć przemocy zadawanej przez pracownika placówki, opiekunów dzieci, inne osoby dorosłe bądź rówieśnika/rówieśników (niekoniecznie będących wychowankami tej samej placówki).

3. Informacja o krzywdzie może pochodzić od samej krzywdzonej wychowanki, jej opiekunów prawnych lub innych osób posiadających wiedzę o krzywdzie. Przemoc może zostać wykryta również poprzez obserwację symptomów krzywdzenia. Personel ośrodka reaguje na wszelkie zgłoszenia i oznaki mogące wskazywać na to, że wychowanka doświadcza jakiejkolwiek formy krzywdzenia.

4. Każdy pracownik ma obowiązek przyjęcia zgłoszenia o podejrzeniu krzywdzeniu ucznia w przypadku, gdy zgłosi się do niego osoba doświadczająca przemocy bądź inna osoba będąca tego świadkiem. W trakcie rozmowy z osobą zgłaszającą stosuje się wytyczne zawarte
w Załączniku 9. Osoba przyjmująca zgłoszenie odpowiada za podjęcie właściwych działań zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i procedurami przyjętymi w placówce. Nie rozstrzyga, czy podejrzenia lub oskarżenia są zasadne, lecz zgłasza informację zgodnie z niniejszą procedurą.

5. Powzięcie podejrzenia, że wychowanka doświadcza przemocy, lub przyjęcie zgłoszenia o krzywdzie (od wychowanki, opiekuna prawnego lub innej osoby będącej świadkiem) zobowiązuje osobę przyjmującą informację do sporządzenia notatki służbowej (wzór w Załączniku 7) i przekazania jej osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji.

6. Osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji niezwłocznie powiadamia dyrektora o zgłoszeniu bądź podejrzeniu krzywdzenia ucznia.

7. Personel placówki reaguje również – w sposób dostosowany do każdej sytuacji – na wszelkie zachowania sprzeczne z kodeksami zachowań obowiązującymi w ośrodku(Załączniki 5 i 6), które niekoniecznie muszą być już formą krzywdzenia ucznia, lecz stanowią przekroczenie przyjętych zasad. Każdy pracownik ośrodka dostrzegający niewłaściwe zachowanie ze strony innego dorosłego powinien zareagować, by chronić uczniów przed krzywdzeniem. Zakres interwencji świadka zdarzenia zależy od uchybienia. W przypadku mniej poważnych (niemających znamion krzywdzenia ucznia) i jednorazowych sytuacji wystarczy zwrócenie uwagi. Jeśli uchybienie jest poważne lub się powtarza, należy je niezwłocznie zgłosić osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji bądź bezpośrednio dyrektorowi, który powinien podjąć działania zgodnie z obowiązującymi przepisami.

8. Jeżeli osobą podejrzaną o krzywdzenie jest osoba wyznaczona do prowadzenia interwencji, osoba mająca informację o możliwym krzywdzeniu wychowanki informuje bezpośrednio dyrektora placówki, który prowadzi interwencję lub wyznacza do tego inną osobę.

9. Jeżeli podejrzanym o krzywdzenie jest dyrektor szkoły, osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji powiadamia o tym fakcie organ prowadzący i organ nadzorujący szkołę.

10. O doświadczanej przez wychowankę krzywdzie oraz obowiązku zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej instytucji (prokuratura, policja, sąd rodzinno-opiekuńczy lub najbliższy ośrodek pomocy społecznej) zostają poinformowani jej opiekunowie prawni lub
w przypadku podejrzenia przemocy domowej rodzic niekrzywdzący. Jeżeli poinformowanie rodzica jest sprzeczne z dobrem ucznia lub niemożliwe, odstępuje się od tego.

11. Dyrektor ośrodka we współpracy z osobą odpowiedzialną za prowadzenie interwencji w zależności od sytuacji składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury/policji.

12. W przypadku, gdy krzywdzenia wychowanki dopuściła się osoba duchowna lub konsekrowana, dokonuje się również zgłoszenia odpowiednim władzom kościelnym (np. za pośrednictwem właściwego delegata ds. ochrony dzieci młodzieży) ze względu na konieczność – zależnie od okoliczności – przeprowadzenia dochodzenia kanonicznego.

13. Dalsze postępowanie mające zweryfikować, czy faktycznie doszło do przemocy, należy do właściwej instytucji państwowej.

14. Z każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik 8. Karta znajduje się w rejestrze interwencji prowadzonym przez placówkę. Dokumentacja jest poufna i przechowywana w gabinecie psychologa/pedagoga.

15. Każdą osobę, która w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych zapoznała się z informacją o krzywdzeniu wychowanki, obowiązuje zachowanie poufności, czyli nieudostępnianie informacji osobom oraz podmiotom nieuprawnionym, niezaangażowanym w interwencję i wsparcie wychowanki.

16. Szczegółowe zasady dotyczące interwencji w przypadku zgłoszenia wykorzystywania seksualnego wychowanki znajdują się w Załączniku 10.

§ 11

Postępowanie w przypadku czynu o stosunkowo niskiej szkodliwości

W przypadku czynu o stosunkowo niskiej szkodliwości (np. celowe popchnięcie, kopnięcie, wyzwanie) ustala się następujący sposób postępowania. Pracownik pedagogiczny:

zdecydowanie, nie wdając się w dyskusję, przerywa negatywne zachowanie sprawcy wobec osoby krzywdzonej;
rozdziela strony;
nie dopuszcza do przejawów agresji wobec siebie jako osoby interweniującej;
ocenia zagrożenie i podejmuje decyzję o rodzaju interwencji;
rozmawia z wychowanką, która dopuściła się czynu krzywdzenia wobec koleżanki, zwracając uwagę na jej niewłaściwe zachowanie;
rozmawia z wychowanką, która doświadczyła przemocy od wychowanki, udzielając jej wsparcia.

§ 12

1. Ustala się następujący sposób postępowania w przypadku czynu o dużej szkodliwości (np. stworzenie zagrożenia dla życia i zdrowia własnego lub innych, uszkodzenie ciała, zdarzenia nadzwyczajne wg katalogu Ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich itp.

Pracownik pedagogiczny:

stanowczo przerywa negatywne zachowanie sprawcy wobec osoby krzywdzonej;
rozdziela strony;
nie dopuszcza do przejawów agresji wobec siebie jako osoby interweniującej;
ocenia zagrożenie i podejmuje decyzję o rodzaju dalszej interwencji;
udziela pierwszej pomocy ofierze zdarzenia i zabezpiecza miejsce zdarzenia;
powiadamia dyrektora placówki;
wzywa pomoc medyczną – w razie konieczności;
z zaistniałej sytuacji sporządza notatkę służbową i przekazuje ją osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji.

Dyrektor placówki:

powiadamia rodziców sprawcy i osoby krzywdzonej o zaistniałym zdarzeniu;
wysłuchuje strony;
w przypadku zdarzenia powodującego uszkodzenie ciała wzywa policję;
udziela upomnienia sprawcy zdarzenia;
zapewnia osobie krzywdzonej i sprawcy pomoc psychologiczno-pedagogiczną;
może zastosować środki przymusu bezpośredniego zgodnie z Ustawą o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich;
powiadamia sąd rodzinny,

§ 13

1. W przypadku zachowań przemocowych stosuje się takie same zasady postępowania jak w sytuacji zachowań agresywnych o dużej szkodliwości.

Wychowawca podejmuje działania uniemożliwiające dalszą agresję, samodzielnie lub z pomocą innych wychowawców odizolowuje sprawcę przemocy od osoby krzywdzonej.
W przypadku okaleczeń lub innego uszczerbku na zdrowiu osobie krzywdzonej udziela się jej pierwszej pomocy przedmedycznej.
Można zastosować środki przymusu bezpośredniego zgodnie z Ustawą o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, za zgodą dyrektora.
Powiadamia się dyrektora o zaistniałym zdarzeniu.
Dyrektor powiadamia rodziców/opiekunów prawnych wychowanki będącej sprawcą przemocy, przeprowadza rozmowę interwencyjną z uczestnikami zdarzenia oraz sporządza notatkę dotyczącą okoliczności zdarzenia, w tym propozycję sankcji wobec sprawcy zdarzenia w oparciu o zapisy w Regulaminie Wychowanek.
W sytuacjach zagrażających życiu i zdrowiu wychowanki dyżurujący wychowawca wzywa pogotowie ratunkowe i powiadamia policję.

§14

Jeśli sprawcą krzywdzenia jest pracownik placówki

1. Kiedy pracownik placówki ośmiesza, dyskryminuje, stosuje mobbing lub nierówno traktuje dziecko, podejmowane są następujące kroki:

dyrektor placówki przeprowadza rozmowę z wychowanką w obecności pedagoga/psychologa. Ustala się plan pomocy dziecku, zapewniający mu bezpieczeństwo;
dyrektor placówki przeprowadza rozmowę z pracownikiem i ustala kontrakt zawierający działania eliminujące nieodpowiednie zachowania oraz informuje
o konsekwencjach niewłaściwego zachowania;
ustalone kontrakty są wdrożone, a sytuacja monitorowana;
w sytuacji wszczęcia postępowania przez organy ścigania pracownika należy odsunąć od pełnionych zadań do czasu wyjaśnienia sprawy;
podejmuje w stosunku do osoby krzywdzącej dziecko działania wynikające
z Kodeksu pracy;
w sytuacji podejrzenia przestępstwa popełnionego na szkodę dziecka dyrektor placówki informuje pracownika placówki o posiadanej wiedzy ze zdarzenia oraz informuje
o obowiązku złożenia zawiadomienia na policję lub do prokuratury.
w przypadku popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka przez pracownika placówki dyrektor składa zawiadomienie na policję lub do prokuratury.

§ 15

Jeśli sprawcą krzywdzenia jest osoba ze środowiska rodzinnego
(w sytuacji urlopowania wychowanków pod opiekę rodziców)

1. 1. 1. 1. Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność,
        w tym wolność seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
        
        W każdym przypadku należy przeprowadzić rozmowę z wychowankiem oraz rodzicem, opiekunem, osobami ze środowiska rodzinnego (niekrzywdzącymi).
Należy zawiesić urlopowanie do czasu wyjaśnienia sprawy.
Należy powiadomić sąd rodzinny oraz w razie konieczności, prokuraturę zgodnie
z miejscem zamieszkania sprawcy.

§ 16

Jeśli pracownik personelu jest ofiarą przemocy
(znieważenie, upokorzenie, przekroczenie granic fizycznych)

1. Należy podjąć opisane niżej działania:

Pracownik personelu, który jest ofiarą przemocy ze strony wychowanek, nie powinien ukrywać tego faktu.
Pokrzywdzony przekazuje informację psychologowi/pedagogowi/dyrektorowi placówki o zaistniałym zdarzeniu związanym z agresją wychowanek. Pokrzywdzony pracownik sporządza notatkę służbową.
Dyrektor rozmawia z każdym sprawcą przemocy. Każda wychowanka ponosi indywidualną odpowiedzialność za swoje czyny.
Dyrektor placówki powiadamia o zdarzeniu: rodziców/opiekunów prawnych, sąd rodzinny.
Sprawcy otrzymują konsekwencje zgodnie z zapisami Regulaminu Placówki i Wychowanek.
Jeśli została naruszona godność pracownika i zachodzi podejrzenie, że zostało złamane prawo, dyrektor składa na policji zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.

2. Z każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik 8. Karta znajduje się w rejestrze interwencji prowadzonym przez placówkę.

§ 17

Schematy procedur interwencji

§ 17 a

Schemat interwencji dla kadry pedagogicznej w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez osoby trzecie (np. wolontariusze, pracownicy organizacji/instytucji oraz inne osoby, które mają kontakt z dzieckiem)

1. Podejrzewasz, że dziecko: doświadcza przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu (przemoc z uszczerbkiem na zdrowiu oznacza spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała), wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie:

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie;
udziel pomocy przedmedycznej, o ile zachodzi taka konieczność;
w porozumieniu z dyrektorem wezwij pogotowie ratunkowe, o ile zachodzi taka konieczność; zawiadom policję (tel. 112 lub 997); powiadom organ prowadzący.
odsuń podejrzaną osobę o krzywdzenie od wykonywanych czynności do zakończenia postępowania;

2. Dziecko doświadcza jednorazowo innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie) lub przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie):

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie;
odsuń podejrzaną osobę o krzywdzenie od wykonywanych czynności do zakończenia postępowania.

3. Dziecko jest pokrzywdzone innymi typami przestępstw:

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie;
w porozumieniu z dyrektorem poinformuj na piśmie policję lub prokuraturę. Złóż zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa;
powiadom organ prowadzący.

§ 17 b

W przypadku gdy pracownik niepedagogiczny jest świadkiem krzywdzenia dziecka przez osoby trzecie (np. wolontariusze, pracownicy organizacji/instytucji oraz inne osoby, które mają kontakt z dzieckiem) oraz w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko (przemoc rówieśnicza)

1. Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie;

2. Udziel pomocy przedmedycznej, o ile zachodzi taka konieczność;

3. Niezwłocznie zawiadom osobę odpowiedzialną za sprawowanie opieki nad wychowanką oraz dyrektora placówki.

§ 17 c

Schemat interwencji dla kadry pedagogicznej w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko (przemoc rówieśnicza)

1. Jeśli jako pracownik pedagogiczny podejrzewasz, że dziecko doświadcza ze strony innego dziecka przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie:

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie;
rozmowa z dziećmi – krzywdzonym i krzywdzicielem;
w porozumieniu z dyrektorem przeprowadź rozmowę z rodzicami/opiekunami dzieci uwikłanych w przemoc; oraz podejmij działania równolegle powiadom sąd rodzinny prowadzący postępowanie opiekuńcze dotyczące dziecka, policję/prokuraturę, wysyłając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa;

2. Doświadcza ze strony innego dziecka jednorazowo innej przemocy fizycznej (np. popychanie, szturchanie), przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie) lub innych niepokojących zachowań (tj. krzyk, niestosowne komentarze):

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie;
rozmowa z dziećmi – krzywdzonym i krzywdzicielem;
w porozumieniu z kadrą wychowawczą przeprowadź rozmowę osobno z rodzicami dziecka krzywdzącego i krzywdzonego oraz opracuj działania naprawcze.

§ 17 d

Schemat interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka
przez rodzica lub opiekuna

1. Podejrzewasz, że dziecko doświadcza przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie:

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od rodzica/opiekuna podejrzanego
o krzywdzenie (zatrzymanie kontaktów i urlopowania);
w porozumieniu z dyrektorem zawiadom policję lub prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa oraz poinformuj sąd rodzinny prowadzący postępowanie opiekuńcze dotyczące dziecka;

2. Dziecko jest pokrzywdzone innymi typami przestępstw:

w porozumieniu z dyrektorem poinformuj na piśmie policję lub prokuraturę. Wyślij zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa;

3. Dziecko doświadcza jednorazowo innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie), przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie) lub innych niepokojących zachowań (tj. krzyk, niestosowne komentarze):

zadbaj o bezpieczeństwo dziecka;
w porozumieniu z dyrektorem podejmij działania zmierzające do wyjaśnienia sprawy, przeprowadź rozmowę z rodzicem/opiekunem niekrzywdzącym
powiadom sąd rodzinny prowadzący postępowanie opiekuńcze nad dzieckiem (wstrzymaj urlopowanie);

§ 18

Plan wsparcia

1. W celu zapewnienia pomocy krzywdzonej wychowance opracowuje się indywidualny plan wsparcia. Należy w nim zawrzeć m.in. sposoby odizolowania go od osób podejrzewanych o krzywdzenie oraz propozycję pomocy, jaka jest możliwa do uzyskania na terenie szkoły. Rodzicom lub pełnoletniemu uczniowi przekazuje się również listę miejsc, w których można uzyskać specjalistyczne wsparcie poza placówką.

2. Plan wsparcia jest opracowywany wraz z pedagogiem, psychologiem, wychowawcą oraz rodzicami (w przypadku przemocy domowej z rodzicem niekrzywdzącym). Omawia się go także z wychowanką i w miarę możliwości uwzględnia jego zdanie. Przy udzielaniu wsparcia uczniowi krzywdzonemu należy przede wszystkim zwrócić uwagę na:

zmniejszanie lęku, budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania wychowanki poprzez objęcie go stałą opieką, okazanie troski i wzmacnianie dobrych relacji z dorosłymi;
stworzenie przestrzeni do wysłuchania wychowanki;
odciążanie z poczucia winy, jeśli ono występuje (może to mieć miejsce np. w przypadkach wykorzystywania seksualnego);
pozwolenie na odreagowanie trudnych emocji;
udzielanie wsparcia w nauce, jeśli jest to potrzebne;
wspieranie wychowanki w budowaniu relacji z rówieśnikami;
podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez szukanie, wzmacnianie i rozwijanie mocnych stron wychowanki;
koordynowanie wszystkich działań ze specjalistami spoza placówki, którzy obejmują opieką wychowankę.

3. W trakcie interwencji oraz podczas przygotowywania planu wsparcia bierze się pod uwagę również sytuację osób, które mogły być świadkami krzywdzenia, szczególnie innych wychowanek. Pomoc udzielana świadkom okazywana jest z delikatnością i w sposób wyważony. Nie może w żaden sposób naruszać dobra skrzywdzonej wychowanki. Obejmuje podjęcie następujących działań:

umożliwienie indywidualnych spotkań z psychologiem i pedagogiem na terenie placówki;
przeprowadzenie cyklu spotkań z wychowankami na temat danej formy przemocy;
budowanie poczucia wspólnoty poprzez zapewnienie wsparcia oraz gotowość do spotkania i rozmowy z każdą osobą ze społeczności ośrodkowej, która by tego potrzebowała;
przeprowadzenie spotkania z rodzicami, poinformowanie o stanie wiedzy na temat zdarzenia, sytuacji prawnej i podejmowanych przez ośrodek działaniach;

4. Placówka oferuje wsparcie rodzicom krzywdzonej wychowanki. Obejmuje ono przede wszystkim:

informowanie o sytuacji wychowanki i doznanej krzywdzie;
przedstawienie planu wsparcia, które wychowanki może uzyskać w ośrodku;
rozmowa psychologa zatrudnionego w placówce z rodzicami bądź wskazanie miejsca profesjonalnej pomocy poza ośrodkiem;
po opuszczeniu placówki - wskazanie miejsca uzyskania profesjonalnej pomocy dla wychowanki poza ośrodkiem oraz rodzica.

5. W przypadku przemocy rówieśniczej ośrodek podejmuje działania również wobec wychowanki krzywdzącej. Mają one na celu ochronę wychowanki stosującej przemoc oraz zapobieganie takim zachowaniom w przyszłości. W kontakcie z wychowanką krzywdzącą zwraca się uwagę przede wszystkim na:

zebranie informacji i dokładną ocenę zachowania wychowanki;
jednoznaczne określanie zachowania wychowanki jako krzywdy wyrządzanej innej osobie;
przedstawienie działań wychowawczych, jakie będą podjęte wobec wychowanki, oraz nałożonych środków dyscyplinujących zgodnych ze statutem placówki;
wyznaczenie – najlepiej po wspólnej refleksji z wychowanką – działań naprawczych, które powinna podjąć.

ROZDZIAŁ VII

§ 19

Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych

Dyrektor Ośrodka wyznacza osobę odpowiedzialną do sprawowania nadzoru nad właściwym sposobem korzystania z urządzeń z dostępem do Internetu przez wychowanki, która m.in.:

zabezpiecza sieć internetową placówki przed niebezpiecznymi treściami poprzez instalację i aktualizację odpowiedniego oprogramowania; aktualizowanie oprogramowania w miarę potrzeb, konfigurację reguł i listy stron niedozwolonych;
regularnie skanuje urządzenia w poszukiwaniu niedozwolonych treści
i oprogramowania treści. W przypadku znalezienia niebezpiecznych treści, osoba odpowiedzialna przekazuje taką informację Dyrektorowi Ośrodka oraz stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzenia. Informację o dziecku, które korzystało z komputera w czasie wprowadzenia niebezpiecznych treści, wyznaczony pracownik przekazuje kierownictwu;
ustala uprawnienia do dostępu do komputerów, pracownicy oraz osoby korzystające
z komputerów nie mogą mieć uprawnień administratora. Pracownicy Placówki muszą pracować na osobnych kontach niż korzystający małoletni.

Na terenie placówki są jasno ustalone zasady korzystania z sieci, oraz czas podczas którego podopieczni mogą spędzać przy komputerach, telefonach.
Wychowanka może korzystać ze sprzętu z dostępem do sieci, tylko i wyłącznie za pozwoleniem i pod nadzorem Pracownika Placówki.
Wychowawca czuwa nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu przez wychowanki podczas zajęć. Komputery są tak ustawione, aby wychowawca mógł na bieżąco monitorować treści oglądane przez dzieci i młodzież.
Pracownik Placówki będący na dyżurze regularnie przypomina o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. Pracownik placówki czuwa także nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu przez wychowanki podczas zajęć lekcyjnych.
W sytuacji korzystania z prywatnych urządzeń wychowawca ma prawo i obowiązek kontroli treści oglądanych bądź udostępnianych przez podopiecznych.
Internet udostępniany w formie wi-fi jest zabezpieczony hasłem.
Korzystanie z Internetu odbywa się z poszanowaniem praw autorskich.
Na terenie placówek obowiązuje zakaz stosowania jakichkolwiek form przemocy, w tym cyberprzemocy.
Personel placówki ma obowiązek natychmiastowego reagowania na różnego typu niepokojące sygnały dotyczące korzystania z urządzeń mobilnych i komputerów stacjonarnych przez wychowanki.

§ 20

Reagowanie w przypadku wykrycia krzywdzenia wychowanki w cyberprzestrzeni,
bądź kontaktu ze szkodliwymi treściami w Internecie

1. Placówka reaguje na każdą sytuację krzywdzenia wychowanki w cyberprzestrzeni bądź jego kontakt ze szkodliwymi treściami w Internecie. Podejmowane są działania adekwatne do każdej sytuacji. Stosuje się przy tym obowiązujące przepisy prawa, m.in. w zakresie ochrony wizerunku, ochrony przed wykorzystaniem seksualnym i cyberprzemocą. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu, sprawa jest zgłaszana na policję lub do prokuratury.

2. Interwencja w placówce prowadzona jest zgodnie z zasadami wskazanymi w rozdziale VI. Działania koordynuje osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji. Zależnie od sytuacji może być włączona również osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo w Internecie.

3. Z każdej sytuacji krzywdzenia wychowanki w cyberprzestrzeni bądź kontaktu ze szkodliwymi treściami sporządza się notatkę i zabezpiecza materiały dokumentujące sytuację. Nie powinno się przesyłać materiałów wrażliwych bądź naruszających intymność osób drogą mailową, lecz zapisać na zabezpieczonym nośniku danych przechowywanym w bezpiecznym miejscu. Dowody wskazujące na naruszenie prawa przekazuje się niezwłocznie policji.

4. Placówka powiadamia rodziców wychowanki skrzywdzonej bądź mającej kontakt z treściami szkodliwymi.

5. W przypadku, gdy sprawcą jest wychowanka, osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji powiadamia jej rodziców oraz inicjuje odpowiednie działania wychowawcze i dyscyplinujące.

6. Każde zdarzenie analizuje się pod kątem potrzeby podjęcia odpowiednich działań edukacyjnych i profilaktycznych z wychowankami, aby coraz bardziej uwrażliwiać ich na temat bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych.

7. W razie potrzeby informuje się rodziców o możliwości usunięcia nielegalnych, kompromitujących lub krzywdzących materiałów z Internetu. W tym celu można uzyskać pomoc na stronach internetowych: dyzurnet.pl lub stopncii.org. Przypomina się również o istniejącym w uzasadnionych przypadkach prawie do bycia zapomnianym wynikającym z unijnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych.

ROZDZIAŁ VIII

Zasady ochrony danych osobowych i wizerunku wychowanek

§ 21

1. W placówce zapewnione są standardy ochrony danych osobowych dzieci i młodzieży zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Utrwalanie, przetwarzanie, używanie, publikowanie wizerunku wychowanki znajdującego się na zdjęciu, rysunku, nagraniu bądź na jakimkolwiek nośniku jest dokonywane rozważnie i ostrożnie. Działania tego rodzaju są dopuszczalne w celu celebrowania sukcesów wychowanki, dokumentowania działań lub funkcjonowania placówki, przy zachowaniu bezpieczeństwa wychowanek. Uzyskiwana jest pisemna zgoda rodziców na wykorzystanie wizerunku ich dziecka. Wychowanki oraz ich rodzice zostają poinformowani o celu i sposobie wykorzystania zdjęć/nagrań, o sposobach ich przechowywania i ryzyku wiążącym się z publikacją wizerunku.

§ 22

Zasady dotyczące ochrony danych osobowych wychowanek.

1. Dane osobowe wychowanek podlegają ochronie na zasadach określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 w sprawie RODO.

2. Dane osobowe wychowanek są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.

§ 23

Pracownik placówki jest uprawniony do przetwarzania danych osobowych dziecka
i udostępniania ich w ramach wykonywanych czynności zawodowych z tytułu sprawowania bezpośredniej opieki nad dzieckiem.
Pracownik placówki nie kontaktuje przedstawicieli mediów z dziećmi oraz nie udostępnia przedstawicielom mediów informacji o dziecku ani jego rodzicach/ opiekunach prawnych.
Pracownik placówki nie może udzielać informacji dotyczących sprawy dziecka lub jego rodziców/opiekunów mediom, nawet wówczas, gdy jest przeświadczony, że jego wypowiedź nie jest w żaden sposób utrwalana.
Pracownik placówki, w wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, może wypowiedzieć się w kontakcie z przedstawicielami mediów o sprawie dziecka lub jego opiekuna – po wyrażeniu pisemnej zgody przez opiekuna dziecka.
W celu realizacji materiału medialnego można udostępnić mediom wybrane pomieszczenia placówki. Decyzję w tej sprawie każdorazowo podejmuje dyrektor placówki. Wybrane pomieszczenie placówki, w celu realizacji materiału medialnego, jest utrwalane w taki sposób, by uniemożliwić filmowanie przebywających tam dzieci i innych osób.
Pracownik placówki może wykorzystać informacje o dziecku w celach szkoleniowych lub edukacyjnych wyłącznie z zachowaniem anonimowości dziecka oraz w sposób uniemożliwiający jego identyfikację.

§ 24

Zasady ochrony wizerunku dziecka

Placówka uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.
Pracownikowi placówki nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) bez pisemnej zgody rodzica/opiekuna prawnego dziecka.
Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.
Upublicznienie przez pracownika placówki wizerunku dziecka utrwalonego
w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna prawnego dziecka.
Przed utrwaleniem wizerunku dziecka należy dziecko oraz opiekuna poinformować o tym, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany.

§ 25

Podstawowe wytyczne dotyczące utrwalania wizerunku dziecka (zdjęcia, filmy)

W czasie utrwalania zdjęć i filmów zastosowana jest szczególna uważność i szacunek dla wychowanek przebywających w ośrodku. Przyjęte są zasady, które zapewniają bezpieczne rejestrowanie ich wizerunku:

zarejestrowane obrazy powinny się koncentrować na czynnościach wykonywanych przez wychowanki i w miarę możliwości przedstawiać grupy dziewcząt, a nie pojedyncze osoby;
sytuacja utrwalana na zdjęciu/nagraniu nie może być dla wychowanki poniżająca, ośmieszająca ani ukazywać jej w negatywnym kontekście, nie powinna też naruszać jej intymności;
należy upewnić się, że fotograf lub osoba filmująca nie spędza czasu z dziećmi, ani nie ma do nich dostępu bez nadzoru oraz będzie respektować wytyczne przyjęte
w placówce;
wszelkie podejrzenia i problemy dotyczące nieodpowiednich wizerunków dzieci należy zgłosić osobie interweniującej lub dyrektorowi i rejestrować, podobnie jak inne niepokojące sygnały, dotyczące zagrożenia bezpieczeństwa dzieci;

§ 26

Podstawowe wytyczne dotyczące publikowania wizerunków dzieci

W Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym i w znajdujących się na jego terenie szkół wizerunki wychowanek publikowane są w sposób odpowiedzialny i z zastosowaniem przyjętych zasad:
1. na publikację wizerunku wychowanki wymagana jest zgoda pisemna opiekuna prawnego, którą opiekunowie prawni podpisują w momencie przyjmowania wychowanki do placówki; w każdej chwili mogą ją zmienić lub wycofać;
2. respektuje się zdanie wychowanek, jeśli przy robieniu zdjęć lub nagrywaniu filmów nie chcą w danej sytuacji znaleźć się na utrwalanym materiale i nie wyraża zgody na publikację wizerunku - uszanuj jej zdanie;
3. nie ujawnia się szczegółów dotyczących wychowanek, np.: miejsca zamieszkania czy danych wrażliwych;
4. poinformuj wszystkich zainteresowanych o tym, gdzie i w jaki sposób zamierzasz wykorzystać wizerunek wychowanki.
Personel nie publikuje wizerunku wychowanki utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) na prywatnych kontach.
Jeżeli wizerunek wychowanki stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda opiekuna prawnego na utrwalanie i publikowanie wizerunku podopiecznej nie jest wymagana.
Jeśli przedstawiciele mediów lub dowolna inna osoba będą chcieli zarejestrować organizowane przez nas wydarzenie i opublikować zebrany materiał, muszą zgłosić taką prośbę wcześniej i uzyskać zgodę dyrekcji szkoły. Personel szkoły dba o to, by przedstawiciele mediów nie utrwalali materiałów z udziałem wychowanek (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu) na terenie placówki oraz podczas aktywności poza ośrodkiem i nie publikowali ich bez pisemnej zgody opiekuna prawnego i zgody samej wychowanki. Przed wydarzeniem:
1. potwierdza się, że została udzielona pisemna zgoda opiekunów prawnych na rejestrowanie wizerunku ich dzieci;
2. uzyskuje się informację o imieniu i nazwisku osoby i/lub nazwie redakcji występującej
  o zgodę;
3. ustala się, w jaki sposób i w jakim kontekście zostanie wykorzystany zebrany materiał.

§ 27

Zasady przechowywania zdjęć i nagrań

1. Materiały zawierające wizerunek wychowanek przechowywane są w sposób zgodny
z prawem i zapewniający ich ochronę:

1. nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania należy przechowywać w miejscu bezpiecznym, a nośniki elektroniczne na urządzeniu zabezpieczonym hasłem. Dostęp do zabezpieczonych zdjęć i nagrań mogą mieć wyłącznie osoby do tego upoważnione przez dyrektora szkoły;
2. nie należy przechowywać materiałów elektronicznych zawierających wizerunki uczniów na nośnikach niezabezpieczonych oraz mobilnych, takich jak telefony komórkowe
  i urządzenia z pamięcią przenośną;
3. zaleca się, by sprzętem, którego używa się do rejestracji wydarzeń szkolnych, były urządzenia należące do szkoły.

ROZDZIAŁ IX

Upowszechnianie wiedzy o standardach ochrony małoletnich
i szkolenia w zakresie tworzenia bezpiecznego środowiska

§ 28

1. W placówce zostały wprowadzone standardy ochrony wychowanek. Dotyczą one wychowanek, każdego pracownika pedagogicznego i niepedagogicznego, a także wszystkich podejmujących działalność z wychowankami z upoważnienia placówki. Obowiązujące zasady powinny być znane wszystkim osobom związanym z placówką. Prowadzone będą regularne szkolenia z zakresu ochrony dzieci i młodzieży dla pracowników placówki, zwłaszcza nowo zatrudnianych, a także dla rodziców i samych wychowanek.

§ 29

Sposób udostępnianie standardów ochrony małoletnich i ich publikacja

1. Obowiązujące w placówce standardy ochrony wychowanek są powszechnie dostępne, aby każdy pracownik, rodzic i wychowanka wiedział, w jaki sposób wychowanki są chronione przed przemocą oraz do kogo należy się zwracać o pomoc w przypadku doznania jakiejkolwiek krzywdy.

2. Standardy są dostępne w wersji pełnej, wydrukowanej w placówce dostępne w sekretariacie oraz u koordynatora każdej grupy wychowawczej, jak również u wicedyrektora szkół. Wersja skrócona, przeznaczona dla wychowanek, jest wywieszona w placówce na gazetce na I piętrze.

3. Standardy ochrony małoletnich będą zaprezentowane rodzicom. Będą one również każdorazowo udostępniane rodzicom podczas przyjęcia do placówki.

4. Co najmniej raz na dwa lata standardy będą poddawane ocenie w celu ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.

5. Osoba odpowiedzialna za przygotowanie personelu placówki do stosowania standardów dba o to, aby powyższe postanowienia były realizowane.

§ 30

Szkolenia pracowników, praktykantów i wolontariuszy

1. Szkolenia całego personelu ośrodka mają prowadzić do zapewnienia bezpieczeństwa wychowanek w placówce. Sposobem realizacji tego celu są następujące elementy:

szkolenia dla wszystkich pracowników w zakresie obowiązujących zasad ochrony wychowanek przed krzywdzeniem, dostosowane do zakresu pełnionej przez nich funkcji w placówce, przynajmniej raz w roku;
szkolenie dla nowo zatrudnianych pracowników dotyczące profilaktyki przemocy wobec wychowanek i obowiązujących w placówce standardów ochrony wychowanek.
szkolenia personelu z zakresu profilaktyki przemocy obejmujące m.in. poniższe tematy:
1. 1. symptomy wskazujące na możliwość doznania krzywdy przez wychowankę,
  2. reakcje emocjonalne i zachowania osób, które doznały przemocy, oraz ich rodzin,
  3. rozmowa z osobą pokrzywdzoną oraz jej rodzicami,
  4. strategie używane przez sprawców do krzywdzenia dzieci i młodzieży, w szczególności zachowania sprawców wykorzystania seksualnego,
  5. obowiązujące normy prawne oraz procedury związane z ochroną dzieci;
inne szkolenia i kursy prowadzące do zapewnienia bezpiecznego środowiska w placówce, które mogą obejmować między innymi następujące tematy:
1. 1. przeciwdziałanie przemocy, w tym umiejętność rozwiązywania sytuacji konfliktowych,
  2. zjawisko cyberprzemocy i zasady bezpiecznego korzystania z Internetu,
  3. poszerzanie umiejętności w zakresie rozpoznawania czynników ryzyka i symptomów krzywdzenia dzieci,
  4. rozwijanie kompetencji emocjonalnych i społecznych,
  5. komunikacja interpersonalna,
  6. wyznaczanie czytelnych granic w relacjach z dziećmi i młodzieżą;
  7. rozwój psychoseksualny i emocjonalny dzieci i młodzieży;
udostępnianie w placówce dokumentów dotyczących ochrony dzieci i młodzieży, w tym aktów prawnych oraz literatury poszerzającej wiedzę na temat bezpieczeństwa dzieci i młodzieży;
kierowanie pracowników na szkolenia zewnętrzne, które pomagają poszerzać kompetencje z zakresu poprawy bezpieczeństwa w szkole i przeciwdziałania przemocy.

§ 31

Włączenie uczniów w tworzenie bezpiecznej placówki

1. Tworzenie bezpiecznej placówki zakłada także włączanie w ten proces wychowanki. To angażowanie musi być dostosowane do wieku i etapu rozwoju psychicznego wychowanek. Dlatego ośrodek przekazuje podopiecznym informacje na temat ochrony osobistych granic
i szukania pomocy w przypadku zaistnienia niepokojących sytuacji. Realizując ten cel, należy:

1. włączać dziewczęta (w sposób szczególny przedstawicieli samorządu uczniowskiego) w ustalanie zasad i reguł obowiązujących w ośrodku i szkole;
2. zapoznawać wychowanki podczas zajęć w grupie wychowawczej z wychowawcą oraz zajęć w szkole z wychowawcą ze standardami ochrony obowiązującymi w ośrodku
  i szkole, a w szczególności z:
  1. 1. kodeksami zachowań, czyli zasadami bezpiecznych relacji pomiędzy wychowankami oraz pomiędzy personelem a wychowankami,
    2. sposobami uzyskania porady lub pomocy w przypadku zaistnienia przemocy,
    3. telefonami zaufania dla dzieci i młodzieży oraz zewnętrznymi instytucjami, do których można się zgłaszać z prośbą o poradę i pomoc;
3. podnosić świadomości dziewcząt w zakresie zapobiegania różnym formom przemocy poprzez:
  1. 1. wprowadzanie programów profilaktycznych uczących rozpoznawania zagrożenia

ewentualnego doznania przemocy i właściwego reagowania w przypadku jego doświadczania,

1. 1. 1. podejmowanie tematów z zakresu profilaktyki przemocy, na przykład podczas zajęć
      z wychowawcą w ośrodku i szkole,
    2. wychowywanie dziewcząt do odpowiedzialności za siebie i innych oraz uczenie właściwego sposobu reagowania w przypadku bycia świadkiem jakiegokolwiek rodzaju przemocy,
    3. promowanie zasad bezpiecznych relacji z rówieśnikami, pożądanych postaw w kontaktach pomiędzy dziewczętami, umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych (opartych m.in. na mediacjach rówieśniczych),
    4. przedstawianie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu, w tym z mediów społecznościowych, oraz wskazywanie potencjalnych zagrożeń i przestępstw,
    5. prowadzenie działań o charakterze edukacyjnym z zakresu przeciwdziałania przemocy,
    6. przeprowadzenie przez psychologa bądź pedagoga w ramach godzin wychowawczych bądź zajęć warsztatowych treningu asertywności i komunikacji interpersonalnej,

2. Przynajmniej raz w roku szkolnym zostaną przeprowadzone działania edukacyjne dla uczniów, np. w formie warsztatów, w zakresie wybranego aspektu związanego z tematem tworzenia bezpiecznego środowiska oraz ochrony dzieci i młodzieży przed przemocą.

§ 32

Włączenie rodziców w tworzenie bezpiecznej przestrzeni wychowanek

1. Współpraca z opiekunami prawnymi jest istotną płaszczyzną w dążeniu do ochrony wychowanek. To dzięki wsparciu i zaangażowaniu dorosłych można tworzyć bezpieczne środowisko dla podopiecznych. Zaangażowanie opiekunów prawnych może realizować się poprzez następujące działania:

1. cykliczne spotkania z rodzicami/opiekunami prawnymi na terenie placówki w celu organizowanie działań edukacyjnych podnoszących świadomość rodziców w zakresie ochrony dzieci i młodzieży przed krzywdzeniem i wzmacniających ich kompetencje przydatne w tym zakresie. Takie zajęcia mogą dotyczyć następujących kwestii:
  1. sposobów unikania zagrożeń oraz reagowania na nie,
  2. stawiania zdrowych granic swoim dzieciom;
  3. roli rodziców w ochronie dzieci i młodzieży przed przemocą;
  4. sposób radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych z dzieckiem, np. podczas przebywania wychowanki na urlopowaniu;
  5. bezpiecznego korzystania z Internetu i platform cyfrowych, w tym mediów społecznościowych,
  6. prawa do ochrony wizerunku,
  7. symptomów doświadczanej przemocy oraz sposobów pomocy osobom skrzywdzonym,
  8. obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ochrony dzieci i młodzieży przed przemocą,
  9. komunikacji interpersonalnej, a w szczególności sposobów nawiązania kontaktu z dzieckiem na poszczególnych etapach jego rozwoju i podjęcia rozmowy na tematy związane z seksualnością, ochroną własnych granic i zagrożeniami, z którymi może się spotkać.
2. zapoznawanie rodziców z systemem prewencji poprzez:
  1. informowanie o obowiązujących zasadach i działaniach zmierzających do ochrony dzieci i młodzieży,
  2. informowanie o procedurach stosowanych przy podejrzeniu doznania krzywdy przez wychowankę,
  3. wskazanie osób zaufania oraz innych osób mających w placówce szczególną odpowiedzialność w zakresie ochrony podopiecznych przed krzywdzeniem, interwencji i tworzenia bezpiecznego środowiska,
3. wskazanie instytucji ogólnopolskich i lokalnych specjalizujących się w profilaktyce przemocy wobec dzieci i młodzieży;
4. informowanie o telefonach zaufania dla rodziców, dzieci i młodzieży.

2. Przynajmniej raz w roku szkolnym zostaną przeprowadzone działania edukacyjne dla rodziców, np. w formie warsztatów lub prelekcji, w zakresie wybranego aspektu związanego
z tematem tworzenia bezpiecznego środowiska oraz ochrony dzieci i młodzieży przed przemocą.

ROZDZIAŁ X

Zasady przeglądu i aktualizacji standardów

§ 33

1. Standardy ochrony małoletnich obowiązujące w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu podlegają ewaluacji raz na dwa lata w terminie każdorazowo ustalonym przez dyrektora placówki.

2.Osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie ewaluacji standardów, po przeprowadzeniu ankiety skierowanej do przedstawicieli pracowników, rodziców i małoletnich ocenia poziom ich znajomości, przestrzegania w społeczności szkolnej oraz dostosowania do aktualnych potrzeb. Weryfikuje również ich zgodność z obowiązującymi przepisami prawa.

3. Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony małoletnich w formie pisemnej przekazuje dyrektorowi wnioski z oceny standardów i projekt ich aktualizacji. Zmiany mogą być zaproponowane również przez pracowników, małoletnich i rodziców.

4. Dyrektor placówki zasięga opinii rady pedagogicznej w sprawie wprowadzenia zmian w standardach ochrony małoletnich i podejmuje decyzję odnośnie do ich zatwierdzenia. Zmiany zostają wprowadzone zarządzeniem dyrektora i zakomunikowane społeczności placówki. Nowa wersja standardów zostaje wywieszona w placówce i opublikowana na stronie internetowej.

5. Pracownicy ośrodka, w sposób pisemnie udokumentowany, mogą proponować zmiany standardów ochrony małoletnich oraz wskazywać naruszenia w ich przestrzeganiu standardów w placówce.

6. Zmiany mogą być zaproponowane również przez wychowanki i opiekunów prawnych.

ROZDZIAŁ XI

Postanowienia końcowe

§ 34

1. Standardy ochrony małoletnich zostały skonsultowane z pracownikami placówki
i zatwierdzone zarządzeniem dyrektora w dniu 31.07.2024r.

2, Standardy Ochrony Małoletnich w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu i Szkołach znajdujących się na terenie MOW obowiązują od dnia 15.08.2024 r.

SPIS ZAŁĄCZNIKÓW

Załącznik 1: Ważne kontakty i instytucje świadczące pomoc

Załącznik 2: Oświadczenie składane przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności z małoletnimi

Załącznik 3: Oświadczenie o niekaralności za przestępstwa na szkodę małoletniego

Załącznik 4A: Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich

Załącznik 4B: Oświadczenie o zapoznaniu się z Kodeksem zachowań dla osób dorosłych

Załącznik 5: Kodeks zachowań dla osób dorosłych zawierający zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem placówki a wychowankami

Załącznik 6: Kodeks zachowań zawierający zasady bezpiecznych relacji pomiędzy wychowankami

Załącznik 7: Notatka służbowa z przyjęcia zgłoszenia przemocy wobec ucznia

Załącznik 8: Karta interwencji

Załącznik 9: Zasady rozmowy z osobą zgłaszającą krzywdzenie ucznia

Załącznik 10: Ochrona prawna uczniów przed różnymi formami przemocy seksualnej oraz przebieg interwencji w przypadku zgłoszenia wykorzystywania seksualnego ucznia

Załącznik 11: Schematy interwencji

ZAŁĄCZNIK 1

WAŻNE KONTAKTY I INSTYTUCJE ŚWIADCZĄCE POMOC

1. Kontakt do osób odpowiedzialnych w placówce

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

s. Dyrektor: s. Rita, Eliza Krępeć

OSOBA ZAUFANIA

p. Joanna Bieniecka

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA PROWADZENIE INTERWENCJI

s. Dominka, Elżbieta Pindral; ks. Kacper Radzki

2. Dane teleadresowe instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo dzieci oraz mogących udzielić pomocy:

Opieka zdrowotna:

NAJBLIŻSZY SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY DLA DZIECI (SOR)

Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu, ul. Borowska 213, 50 – 556 Wrocław, tel. 71 733 29 64

WSPÓŁPRACUJĄCY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ

NFZ „Pro Homine”, ul. Walońska 9/u3, Wrocław, tel.: 71 341 99 24; 71 344 24 24

NOCNA I ŚWIĄTECZNA OPIEKA ZDROWOTNA W OKOLICY

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu, 51-124 Wrocław, ul. Kamieńskiego 73 a, tel. 71 32 70 536
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego, 51-149 Wrocław, ul. Koszarowa 5, tel. 71 395 76 07

Policja:

NAJBLIŻSZY KOMISARIAT POLICJI

Komisariat Policji Wrocław-Śródmieście, ul. Grunwaldzka 6 50-355 Wrocław,
tel.: 47 87 136 96

Sąd Rejonowy – Wydział Rodzinny i Nieletnich

WŁAŚCIWY SĄD REJONOWY

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu, ul. Podwale 30 50-040 Wrocław, tel.: 71 74 81 000

3. Dane teleadresowe instytucji sprawujących nadzór nad placówką:

ORGAN PROWADZĄCY

Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia ul. Żytnia 3/9, 01-014 Warszawa,

tel. 22 636 23 25

Nadzór pedagogiczny

KURATORIUM OŚWIATY we Wrocławiu

Plac Powstańców Warszawy 1, 50-153 Wrocław, tel.: 71 340 63 36

Dane teleadresowe innych instytucji wspierających dzieci i młodzież:

Rzecznik Praw Dziecka

RZECZNIK PRAW DZIECKA

ul. Chocimska 6, 00-791 Warszawa

Telefon kontaktowy: 22 583 66 00

e-mail: rpd@brpd.gov.pl

Centrum Ochrony Dziecka, Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

CENTRUM OCHRONY DZIECKA

ul. Kopernika 26

31-501 Kraków

e-mail: cod@ignatianum.edu.pl

tel. kontaktowy: 785 032 106 lub telefon do biura COD: 785 042 123

Fundacja Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski

BIURO FUNDACJI ŚWIĘTEGO JÓZEFA KEP

Skwer Kardynała Stefana Wyszyńskiego 6; 01-015 Warszawa

Telefon kontaktowy: 504 795 357 (pn.-pt. w godz. 8.30-16.30)

e-mail: kontakt@fsj.org.pl lub dział prewencji/szkoleń: prewencja@fsj.org.pl

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę

FUNDACJA DAJEMY DZIECIOM SIŁĘ

ul. Mazowiecka 12/25; 00-048 Warszawa

telefon kontaktowy: 22 616 02 68

e-mail: biuro@fdds.pl

5. Telefony zaufania

Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży – Rzecznik Praw Dziecka: 800 12 12 12

Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: 116 111

Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: 800 100 100

Numer alarmowy : 112

ZAŁĄCZNIK 2

OŚWIADCZENIE

w trybie art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym

(t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 z późn. zm.)

Ja niżej podpisany/a oświadczam, że:

Posiadam obywatelstwo innego państwa niż Rzeczypospolita Polska: tak/nie^*.
Jeśli odpowiedz brzmi „tak” to proszę wpisać państwo ………………………………..
W ciągu ostatnich 20 lat zamieszkiwałem/nie zamieszkiwałem w innych państwach^*.
Proszę wpisać państwo/ państwa:

…………………………………………………………………………………………

Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego tego/tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi: tak/nie*
Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego tego/tych państw, gdyż państwo to nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi : tak/nie*.
Oświadczam, że prawo państwa ………………………………………………………. nie przewiduje sporządzenia informacji z rejestru karnego: tak/nie*.
Oświadczam, że w państwie ……………………………. nie prowadzi się rejestru karnego: tak/nie*.
Oświadczam, że nie byłem prawomocnie skazany w państwie ………………………………… za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec mnie innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściłem się takich czynów zabronionych, oraz nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
Oświadczam, że jestem świadomy, że składając ww. oświadczenia podlegam odpowiedzialności karnej w trybie art. 233 Kodeksu Karnego, to jest odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia^**.

…………………………………… …………………………………………………

miejscowość, data imię i nazwisko (czytelny podpis)

*niepotrzebne skreślić

**art. 233 KK [Fałszywe zeznania]

§ 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.

§ 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.

§ 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:

1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,

2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.

§ 6. Przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.

ZAŁĄCZNIK 3

OŚWIADCZENIE O NIEKARALNOŚCI

ZA PRZESTĘPSTWA NA SZKODĘ MAŁOLETNIEGO

Ja, ……………………………………………………………………………………………….

(imię i nazwisko)

legitymujący(-a) się dowodem osobistym/paszportem o nr …………………………………… oświadczam, że nie byłem(-am) skazany(-a) za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego i nie toczy się przeciwko mnie żadne postępowanie karne ani dyscyplinarne w tym zakresie.

…………………………………… …………………………………………………

miejscowość, data imię i nazwisko (czytelny podpis)

ZAŁĄCZNIK 4A

OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ

ZE STANDARDAMI OCHRONY MAŁOLETNICH OBOWIĄZUJĄCYMI
W MŁODZIEŻOWYM OŚRODKU WYCHOWAWCZYM IM. MATKI TERESY POTOCKIEJ WE WROCŁAWIU
ORAZ ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE SZKÓŁ

Ja, ……………………………………………………………………………………………….

(imię i nazwisko)

legitymujący(-a) się dowodem osobistym/paszportem o nr …………………………………… oświadczam, że zapoznałem się ze Standardami Ochrony Małoletnich
w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu
i znajdujących się na terenie Szkół i zobowiązuję się do ich przestrzegania.

…………………………………… …………………………………………………

miejscowość, data imię i nazwisko (czytelny podpis)

ZAŁĄCZNIK 4B

OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ

Z KODEKSEM ZACHOWAŃ DLA OSÓB DOROSŁYCH

Ja, ……………………………………………………………………………………………….

(imię i nazwisko)

legitymujący(-a) się dowodem osobistym/paszportem o nr …………………………………… oświadczam, że zapoznałem się z Kodeksem zachowań dla osób dorosłych zawierającym zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem placówki a wychowankami stanowiącym Załącznik 5 do Standardów Ochrony Małoletnich w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu i znajdujących się na terenie Szkół. Zobowiązuję się do przestrzegania Kodeksu zachowań dla osób dorosłych oraz innych zasad ochrony wychowanek, które zostały mi przedstawione.

…………………………………… …………………………………………………

miejscowość, data imię i nazwisko (czytelny podpis)

ZAŁĄCZNIK 5

KODEKS ZACHOWAŃ DLA OSÓB DOROSŁYCH

ZAWIERAJĄCY ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI POMIĘDZY PERSONELEM
MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA WYCHOWAWCZEGO IM. MATKI TERESY POTOCKIEJ WE WROCŁAWIU
A WYCHOWANKAMI

Personel jest zobowiązany do utrzymywania profesjonalnej relacji z wychowankami
i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat bądź działanie stosowane wobec dziecka, są adekwatne do sytuacji (bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe). Należy działać w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji zachowania przez resztę personelu.

Podstawowe zasady bezpiecznych relacji personelu Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego we Wrocławiu z wychowankami:
1. Podstawową zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez personel jest działanie dla dobra wychowanki – jej zdrowia psychicznego i fizycznego.
2. Wychowanka traktowana jest z szacunkiem – z godnością oraz z uwzględnieniem jej indywidualnych potrzeb.
3. Fizyczny kontakt z wychowanką możliwy jest tylko jako odpowiedź na jej realne potrzeby w danym momencie. W tej sytuacji należy wziąć pod uwagę jej wiek, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Na kontakt fizyczny (np. przytulenie) wychowanka zawsze musi wyrazić zgodę.
4. Pracownik Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego we Wrocławiu zobowiązany jest do równego traktowania wychowanki niezależnie od jej płci, orientacji seksualnej, wyznania, pochodzenia etnicznego, rasowego czy też niepełnosprawności
  i specjalnych potrzeb.
5. Nie należy wychowance pozostawiać nieograniczonej wolności. Powinno się jej wyznaczać jasne granice w postępowaniu oraz stawiać realne oczekiwania.

Stosuj się do wytycznych przyjętych przez naszą placówkę zawartych w poniższych punktach:

2. Komunikacja z wychowankami

Podstawową zasadą w naszej szkole jest równe traktowanie wszystkich uczniów.
Nie faworyzuj. Nie wykluczaj. Nie różnicuj wychowanek ze względu na sytuację rodzinną czy na status materialny. Nie twórz hierarchii pomiędzy dziewczętami. Nie obrażaj się na wychowanki.*
Szanuj godność każdej osoby, uwzględniaj wyjątkowość i indywidualność każdego ucznia. Dostosuj metody i podejście tak, aby uwzględniały jego potrzeby i sytuację życiową. Nigdy nie porównuj do siebie wychowanek, to bardzo je deprecjonuje. Pamiętaj, że każda z dziewcząt jest wyjątkowa, oryginalna.
Zawsze zwracaj się do uczniów z szacunkiem i z cierpliwością. Nie stosuj zwrotów poniżających, niewłaściwych żartów i podtekstów o charakterze seksualnym. Podczas rozmów nie krzyw się, nie rób min; nie używaj zwrotów: „Patologia”, „Dno”, „Widać, jak Was rodzice wychowali”, „Ale Ty głupia”, „Współczuję Twoim rodzicom”.
Słuchaj uważnie uczniów i udzielaj im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i sytuacji. Nie lekceważ i nie wyśmiewaj żadnych tematów poruszanych z Tobą podczas rozmowy indywidualnej czy grupowej. Podejmij temat z nieletnią w sposób adekwatny do jej wieku i dojrzałości. Nie używaj komunikatów: „Przesadzasz”, „Nakręcasz się”, gdyż każda wychowanka ma swoją indywidualną wrażliwość i swój własny odbiór bodźców i komunikatów. Wykaż chęć zrozumienia poruszanego problemu przez wychowankę.
Rozmawiaj z wychowankami, nie pomijając żadnej z nich. Brak rozmowy jest często traktowany jako wykluczenie, pominięcie lub odrzucenie.
Nie wyciągaj na siłę informacji od wychowanki. Uszanuj brak gotowości nieletniej do poruszania określonych tematów.
Motywuj, wspieraj, traktuj wychowankę z szacunkiem, wykaż zainteresowanie, np. płaczącą wychowanką.
Nie wypominaj dawnych, już wcześniej wyjaśnionych błędów wychowance.
Nie komentuj złośliwie, nie krytykuj w rozmowach z wychowankami zachowań innych wychowanek czy osób dorosłych. Nie nastawiaj wychowanek przeciwko sobie nawzajem.
Nie dopatruj się w każdej relacji koleżeńskiej wychowanek podtekstu seksualnego.
Zapewnij wychowanki, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć Tobie lub innej zaufanej osobie oraz mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy.
Gdy podejmujesz decyzje dotyczące ucznia, poinformuj go o tym i przystępnie wyjaśnij zaistniałą sytuację. W miarę możliwości staraj się także uwzględnić jego oczekiwania.
Bądź konsekwentna w przestrzeganiu podjętej decyzji. Nie zmieniaj jej nieustannie, gdyż to destabilizuje funkcjonowanie wychowanki.
Spotkania indywidualne z wychowankami odbywają się tylko w sytuacjach o charakterze dydaktyczno-wychowawczym. Powinny one odbywać się w miejscach do tego przeznaczonych i w warunkach zapewniających bezpieczeństwo.
Szanuj prawo wychowanki do prywatności i dyskrecji rozmów. Jeśli jest konieczne odstąpienie od zasady poufności, aby chronić dziecko, wyjaśnij mu to najszybciej, jak to możliwe.
Nie wolno ujawniać informacji wrażliwych, dotyczących wychowanki wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych wychowanek. Chodzi o wizerunek wychowanki, informacje o sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej.
Nie lekceważ, nie traktuj powierzchownie zgłaszanej przez wychowankę potrzeby wsparcia i pomocy.
Nie zawstydzaj, nie upokarzaj, nie obrażaj ucznia. Nie bądź prześmiewczy.
Nie komentuj przekonań religijnych wychowanek. Towarzysz w poszukiwaniach duchowych, pomóż wychowance stopniowo odkrywać w sobie tę przestrzeń, bez przymusu czy nacisku z Twojej strony.
Nie omawiaj w obecności osób nieupoważnionych sytuacji wychowanki, w tym jego sytuacji rodzinnej, zdrowotnej; nie stosuj obraźliwych komentarzy w stosunku do rodziny wychowanki.
Nie rozmawiaj na forum grupy o rodzinie wychowanki.
Nie informuj byłych wychowanek o tym, co dzieje się w ośrodku – informacje dotyczą zachowań poszczególnych wychowanek przebywających w ośrodku.
Nie ukrywaj ważnych informacji dotyczących wychowanek, a mogących mieć istotne znaczenie w procesie resocjalizacji, np. o zażywaniu narkotyków przez nieletnią podczas urlopowania - ze względu na sympatię do wychowanki.
Bądź jednolita/jednolity w przekazie werbalnym i niewerbalnym. Pamiętaj, że młodzież jest bardzo wyczulona na wszelki fałsz i nieprawdę.
Nie zachowuj się w obecności uczniów w sposób niestosowny. Używanie wulgarnych słów, gestów i żartów, wyrażeń o podtekście seksualnym oraz czynienie obraźliwych uwag jest w naszej szkole/placówce niedopuszczalne.
Nie prowokuj u wychowanki wystąpienia czy eskalacji zachowań trudnych lub niepożądanych.

3. Działania z wychowankami

Doceniaj i szanuj wkład wychowanek w podejmowane przez nich działania, aktywnie je angażuj i traktuj równo bez względu na ich płeć, zdolności i inne indywidualne cechy.
Unikaj podejmowania działań mogących prowadzić do stworzenia więzi emocjonalnej niewłaściwej dla relacji pracownik – wychowanka, np. zwierzania się wychowance
z osobistych problemów czy rozmów typowych dla relacji przyjacielskiej.
- Nie utrwalaj wizerunku ucznia (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) na prywatny użytek.
- Sytuacje, w których relacje pracownik-wychowanka wykraczają poza przyjęte normy (zauroczenie, więź przyjacielska), należy sygnalizować dyrekcji.
- Pamiętaj, że zabronione i karalne są wszelkie zachowania demoralizujące wychowanki, dlatego:

nie proponuj wychowankom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji, jak również nie używaj ich w obecności dzieci;
nie pokazuj i nie udostępniaj wychowankom różnego typu treści nieodpowiednich dla ich wieku i etapu rozwoju;
nie zabieraj wychowanek do miejsc, które mogą pogłębiać demoralizację dziewcząt.

Jeśli jesteś świadkiem negatywnych zachowań personelu w stosunku do wychowanek lub odwrotnie – reaguj stanowczo, ale z wyczuciem, aby zachować godność osób zainteresowanych.
1. Kontakt fizyczny z wychowanką

1) Istnieją sytuacje, w których fizyczny kontakt z wychowanką może być stosowny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu:

Jest odpowiedzią na potrzeby wychowanki w danym momencie, w zależności od jej wieku, płci, etapu rozwoju, na jakim się znajduje, a także uwzględniając konteksty kulturowy i sytuacyjny.
Nie można jednak wyznaczyć uniwersalnej stosowności każdego takiego kontaktu fizycznego, ponieważ zachowanie odpowiednie wobec jednej wychowanki może być nieodpowiednie wobec innej.
Kieruj się zawsze swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję wychowanki, pytaj o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie)
i zachowaj świadomość, że nawet przy Twoich dobrych intencjach taki kontakt może być błędnie zinterpretowany przez dziecko lub osoby trzecie.

Należy zachować szczególną ostrożność wobec wychowanek, które doświadczyły krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że podopieczna będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi. W takich sytuacjach należy reagować z wyczuciem, ale stanowczo, i pomóc wychowance zrozumieć znaczenie osobistych granic.
Każde przemocowe działanie wobec wychowanki jest niedopuszczalne.

Nie wolno bić, szturchać, popychać ani w jakikolwiek sposób naruszać integralności fizycznej wychowanki.
Nie wolno dotykać wychowanek w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.
Nie należy angażować się w brutalne zabawy fizyczne oraz w aktywności, które przekraczają intymną sferę wychowanki.

Kontakt fizyczny z wychowanką nigdy nie może być niejawny, ukrywany bądź związany z jakąkolwiek gratyfikacją czy wynikać z relacji władzy.
Zawsze należy umieć wyjaśnić swoje działania.
Podczas dłuższych niż jednodniowych wyjazdów i wycieczek niedopuszczalne jest spanie z wychowanką w jednym łóżku.
Niedozwolone jest pozostawanie z uczniami na noc w pokoju. W sytuacji nieprzewidzianej, gdy opiekun musi pozostać z uczniami w jednej sali, powinien powiadomić kierownika wycieczki i/lub dyrektora.
Bądź zawsze świadomy tego, co robią uczniowie i gdzie przebywają.
Nie pozostawiaj uczniów bez opieki w czasie wycieczki czy wspólnych wyjść.
Przed wejściem do pokoi uczniów zapukaj. Należy unikać sytuacji, gdy wychowawca pozostaje sam na sam z uczniem w pokoju. Jeśli nie jest to możliwe, drzwi powinny pozostać otwarte.
Jeśli będziesz świadkiem jakiegokolwiek z wyżej opisanych przemocowych zachowań i/lub sytuacji ze strony innych dorosłych lub wychowanek, zawsze poinformuj o tym osobę odpowiedzialną i/lub postąp zgodnie z obowiązującą procedurą interwencji.

5. Kontakty poza godzinami pracy oraz podczas pobytu wychowanki na urlopowaniu

Kontakt z wychowankami powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie Twoich obowiązków.

Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z wychowawcami i ich rodzicami/opiekunami poza godzinami pracy są kanały służbowe (dziennik elektroniczny, e-mail, telefony służbowe – telefony komórkowe grupowe). Ma to być zawsze kontakt jawny.
Jeśli zachodzi konieczność spotkania z wychowanką poza godzinami pracy, należy
o tym poinformować dyrektora.
Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli wychowanki
i rodzice/opiekunowie dzieci są osobami bliskimi wobec członka personelu) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych wychowanek, ich rodziców/ opiekunów.
Podczas pobytu wychowanki na urlopowaniu – nie kontaktuj się z nieletnią
w celach towarzyskich.
Podczas pobytu wychowanki na urlopowaniu kontakty ogranicz do newralgicznych momentów w życiu nieletniej, gdy ta sama szuka wsparcia
u Ciebie. O zdarzeniu poinformuj dyrektora placówki lub pedagoga. Ma to być zawsze kontakt jawny.

6.Kontakty online

Należy mieć świadomość cyfrowych zagrożeń i ryzyka wynikającego z rejestrowania prywatnej aktywności w sieci przez aplikacje i algorytmy, ale także własne działania
w Internecie. Dotyczy to lajkowania określonych stron, korzystania z aplikacji randkowych, na których można spotkać podopiecznych, obserwowania określonych osób/stron w mediach społecznościowych i ustawień prywatności kont, z których się korzysta. Jeśli profil pracownika placówki jest publicznie dostępny, wychowanki i ich rodzice/opiekunowie będą mieć wgląd w jego cyfrową aktywność.
Nie wolno nawiązywać kontaktów z wychowankami znajdującymi się pod opieką placówki poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych.
W trakcie zajęć czy innych aktywności prowadzonych przez placówkę osobiste urządzenia elektroniczne powinny być wyłączone lub wyciszone, jeżeli są dostępne urządzenia służbowe.

* - wytłuszczony zapis tekstu w „Kodeksie zachowań…” pochodzi z ankiet przeprowadzonych
wśród wychowanek Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu.

ZAŁĄCZNIK 6

KODEKS ZACHOWAŃ ZAWIERAJĄCY ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI
POMIĘDZY WYCHOWANKAMI PRZEBYWAJĄCYMI
W MŁODZIEŻOWYM OŚRODKU WYCHOWAWCZYM IM. MATKI TERESY POTOCKIEJ WE WROCŁAWIU

1. Równe traktowanie i szacunek dla każdej osoby:

Traktuj innych tak, jak chcesz, aby inni traktowali Ciebie.
Pamiętaj, że każda osoba jest kimś wyjątkowym i szczególnie obdarowanym przez Boga. Należą się jej szacunek i troska o jej dobro.
Bądź tolerancyjny – szanuj odmienny wygląd, przekonania, poglądy i cechy koleżanek.
Pamiętaj, że przez różnorodność wzajemnie się ubogacamy.
Masz prawo do relacji z każdą wychowanką, ale pamiętaj, że nie zawsze inna wychowanka ma chęć do kontaktu z Tobą w danym momencie. Uszanuj to.
Zachowaj otwartość i bądź wrażliwy na wszystkie osoby, nawet jeśli nie należą do grona Twoich najbliższych przyjaciół. Nie wykluczaj ich ze wspólnych działań, rozmów
i szkolnych aktywności.

2. Zasady komunikacji między wychowankami:

Zachowuj życzliwość i szacunek wobec koleżanek.
Pamiętaj, że każdy ma prawo do wyrażania swojego zdania, myśli i przekonań, o ile nie naruszają one dobra innych osób.
Słuchaj innych, gdy mówią. Nie przerywaj innym, gdy się wypowiadają.
Zachowuj kulturę słowa w każdej sytuacji.
Stosuj formy grzecznościowe.
Pytaj o zgodę na kontakt fizyczny (przytulenie, pogłaskanie).

7) Nie obciążaj swoimi trudnymi doświadczeniami, myślami, z którymi się zmagasz, innych koleżanek. Rozmawiaj o swoich przeżywanych trudnościach z wychowawcą, psychologiem, pedagogiem czy innym specjalistą.*

3.Szacunek dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni:

Szanuj rzeczy osobiste i mienie innych osób.
Zapytaj, jeśli chcesz pożyczyć od kogoś jakąś rzecz.
Nie przeglądaj prywatnych rzeczy innych osób bez ich zgody. Każdy ma prawo do prywatności.
Nie rób zdjęć, nie nagrywaj ani nie rozpowszechniaj wizerunku koleżanek/pracowników ośrodka bez ich wyraźnej zgody.
Pamiętaj, że każdy ma prawo do przestrzeni osobistej. Jeśli inna osoba potrzebuje chwili samotności, uszanuj to. Naruszanie tej przestrzeni może rodzić konflikty.
Każda z Twoich koleżanek ma inną wrażliwość, Ty również. Uszanuj granice, które stawia koleżanka w obronie swojej przestrzeni osobistej.
Uszanuj miejsce nauki, kąpieli, toalety koleżanki – nie przeszkadzaj w nauce, nie
wchodź celowo do miejsc, z których aktualnie korzysta Twoja koleżanka (toaleta,
prysznic).

4.Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie:

Nie stwarzaj sytuacji, w których ktoś czułby się celowo pomijany, izolowany, wykluczany z grupy.
Nie wywyższaj się. Nie pogardzaj innymi. Nie upokarzaj koleżanek indywidualnie czy na forum grupy.
Nie stosuj przemocy fizycznej. Szturchanie, popychanie, kopanie, bicie, szarpanie za włosy, gryzienie czy siłowe przytrzymywanie kolegi/koleżanki naruszają jego/jej integralność fizyczną.
Szanuj przestrzeń intymną kolegów/koleżanek. Nigdy nie dotykaj ich w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny bądź jest nieakceptowany przez drugą osobę.
Nie wchodź w intymne relacje z drugą wychowanką. Nie całuj się, nie przytulaj
w sposób niestosowny, nie dotykaj w intymne miejsca. To rani uczucia i narusza wrażliwość Twoich koleżanek. Czują się bardzo niekomfortowo, widząc takie sytuacje.
Nie wyśmiewaj, nie obgaduj, nie ośmieszaj, nie zawstydzaj, nie upokarzaj, nie lekceważ i nie obrażaj kolegów/koleżanek. Nie kłam. Nie stosuj gróźb.
Nie przekazuj informacji, którą koleżanka chce się z Tobą podzielić w zaufaniu innym osobom (jeżeli nie jest to informacja, która nie dotyczy zagrożenia życia osoby, niszczenia zdrowia czy innego łamania regulaminu placówki).
Nie wypowiadaj się w sposób obraźliwy o rodzicach i innych osobach bliskich kolegów/koleżanek, nauczycielach czy innych dorosłych osobach. Jest to szczególnie bolesne dla wychowanki, o której rodzicach czy bliskich się rozmawia.
Nie zwracaj się w sposób wulgarny czy opryskliwy do innych.
Pamiętaj, że żarty są wtedy żartami, kiedy nikt z ich powodu nie cierpi. Jeśli jesteś świadkiem takich zachowań, zainterweniuj i spróbuj pokojowo zakończyć taką krzywdzącą sytuację.
Nie narażaj siebie i innych uczniów na sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu tak fizycznemu, jak i psychicznemu.
Rozmawiaj z koleżankami o dobrych rzeczach czy wydarzeniach.
Nie rozmawiaj indywidualnie z koleżanką czy w większym gronie słuchaczy o Twoim uzależnieniu od używek, z którym się borykasz, trudnych doświadczeń, m.in. seksualnych czy planowanych ucieczkach. Pamiętaj, że duża część Twoich koleżanek w placówce zmaga się ze swoją trudną przeszłością; nie rozdrapuj ran, nie prowokuj.
Nie wyrażaj negatywnych, prześmiewczych komentarzy na temat, m.in. zachowania, pracy, wyglądu kolegów/koleżanek czy osób dorosłych.
Nie zabieraj rzeczy należących do innych bez ich zgody.
Pożyczoną rzecz oddaj, podziękuj. Gdy uszkodzisz pożyczoną rzecz – miej odwagę się przyznać i przeprosić.
Pamiętaj, że każdą z Was obowiązuje ten sam regulamin ośrodka, niezależnie od długości czasu przebywania w placówce. Nie dyskryminuj koleżanek, nie wykorzystuj z powodu jej krótszego pobytu w placówce. Daj dobry przykład. Pomóż zapoznać się z zasadami ośrodka i wdrożyć je do codziennego życia.
W placówce nie stosujemy nazewnictwa: „nówka”, „stara”.
Nie bądź mściwa/mściwy.
1. Szacunek w kontaktach internetowych i zakaz cyberprzemocy:

Szanuj innych i traktuj ich tak, jak chcesz, by traktowali Ciebie – dotyczy to wszystkich typów Twojej aktywności w sieci. Po drugiej stronie ekranu jest drugi człowiek.
Pamiętaj, że cyberprzemoc często zaczyna się od tzw. „niewinnych żartów”. Nie każdy ma takie samo poczucie humoru. Uważaj na to, co piszesz i co publikujesz – w Internecie nic nie ginie. W świecie wirtualnym łatwo poruszyć lawinę wzajemnych niechęci, co może doprowadzić do konkretnej formy przemocy.
Nie udostępniaj kontaktów do innych osób (telefonicznych, mailowych) bez ich zgody.
Dbaj o swój oraz innych wizerunek w sieci – nie publikuj wrażliwych danych, powierzonych ci informacji oraz zdjęć i filmów ośmieszających innych. Szanuj ich prywatność.
Chroń intymność swoją i innych. Nie wysyłaj i nie udostępniaj zdjęć lub filmów, które by ją naruszały.
Sprzeciwiaj się hejtowi, sam nie publikuj obrażających i agresywnych komentarzy oraz reaguj, gdy zauważysz, że ktoś jest poniżany w Internecie. Nie przesyłaj dalej ośmieszających wiadomości. Zgłoś takie działania odpowiednim osobom.
Nie prowokuj innych do niepotrzebnych, nieuzasadnionych kłótni. Trolling, świadome poniżanie, nękanie i zaczepki są zachowaniami niedopuszczalnymi.
Nie wykluczaj swoich rówieśników z grup w mediach społecznościowych z powodu swoich prywatnych niechęci.
Nie podszywaj się w Internecie pod inne osoby. Takie zachowanie w cyberprzestrzeni jest kradzieżą tożsamości. To jest przestępstwo.
Jeżeli zauważysz, że ktoś nie wylogował się ze swojego konta, nie wykorzystuj tej sytuacji do działań, które przyniosłyby mu szkodę, ale życzliwie poinformuj go o jego nieuwadze.
Pamiętaj, że groźby, pomówienia, nawoływanie do nienawiści, prześladowanie, ośmieszanie w cyberprzestrzeni także są karalne. Twoje działania w sieci nie są anonimowe.
1. Sposoby pokojowego rozwiązywania konfliktów:

Wycisz się, uspokój, zatrzymaj niepotrzebną kłótnię, zanim stracisz nad sobą kontrolę.
Zastanów się, co chcesz osiągnąć. Jeśli to możliwe, podejmij spokojną rozmowę z drugą stroną.
Zadbaj o odpowiednie miejsce i czas na rozmowę.
Powiedz, co według Ciebie jest problemem, co przyczyną nieporozumienia, czego oczekujesz.
Słuchaj drugiej osoby. Dopytaj o jej odczucia i oczekiwania. Podsumuj to, co usłyszałaś dla upewnienia się, czy dobrze zrozumiałaś jej komunikat.
Upewnij się, że Twój rozmówca powiedział wszystko odnośnie do swoich odczuć.
Wspólnie wymyślcie rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony.
Jeśli nie uda się Wam dojść do porozumienia, poproś o pomoc nauczyciela, wychowawcę, pedagoga, psychologa lub dyrektora. Nie zostawiaj nierozwiązanego konfliktu.
Nie bądź obojętna, gdy komuś dzieje się krzywda. Zawsze poinformuj o tym pracownika ośrodka.

* - wytłuszczony zapis tekstu w „Kodeksie zachowań…” pochodzi z ankiet przeprowadzonych
wśród wychowanek Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego im. Matki Teresy Potockiej we Wrocławiu

ZAŁĄCZNIK 7

NOTATKA SŁUŻBOWA

Z PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA PRZEMOCY WOBEC WYCHOWANKI

1. Data i godzina zgłoszenia

2. Dane wychowanki, której dotyczy zgłoszenie

3. Dane osoby zgłaszającej

(jeśli nie była to wychowanka)

4. Forma krzywdzenia, miejsce, okoliczności towarzyszące

5. Świadkowie

6. Podjęte działania przed przekazaniem zgłoszenia osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji

…….……………………………………

data, imię i nazwisko (czytelny podpis)

ZAŁĄCZNIK 8

KARTA INTERWENCJI

1. Imię i nazwisko wychowanki
2. Przyczyna interwencji (forma krzywdzenia)
3. Osoba składająca zawiadomienie o podejrzeniu krzywdzenia
4. Opis działań podjętych przez wychowawcę, pedagoga, psychologa:	Data	Działanie



5. Spotkania z rodzicami wychowanki	Data	Opis spotkania



6. Forma podjętej interwencji (zakreślić właściwe)	Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa Zawiadomienie sądu rodzinnego Inny rodzaj interwencji. Jaki?
7. Dane dotyczące zgłoszenia krzywdzenia (nazwa organu, do którego zgłoszono krzywdzenie, data zgłoszenia)
8. Wyniki zgłoszenia interwencji: (działania organów wymiaru sprawiedliwości, o ile placówka otrzymała informacje)	Data	Działanie

ZAŁĄCZNIK 9

ZASADY ROZMOWY Z OSOBĄ ZGŁASZAJĄCĄ KRZYWDZENIE WYCHOWANKI

1. Pozyskanie wiedzy o akcie przemocy (np. seksualnej) lub jego prawdopodobieństwie często ma miejsce w czasie rozmowy z osobą zgłaszającą. W trakcie rozmowy należy:

traktować osobę zgłaszającą z empatią i bardzo poważnie – nie wolno bagatelizować zgłoszenia ani okazywać lekceważenia osobie zgłaszającej;
zachować spokój i starać się nie okazywać przerażenia lub silnego wzburzenia emocjonalnego w reakcji na słowa osoby zgłaszającej;
słuchać aktywnie, utrzymując naturalny kontakt wzrokowy oraz wyrażając zrozumienie i wsparcie;
nie okazywać wątpliwości co do wiarygodności osoby zgłaszającej lub jej wypowiedzi;
dopytywać tylko w celu uściślenia przekazu oraz zdobycia niezbędnych informacji do zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia;
skoncentrować się na ustaleniu faktów i okoliczności – jeśli rozmowa przeprowadzana jest z osobą pokrzywdzoną, należy wysłuchać wychowankę, zapamiętać i zapisać jej słowa i ograniczyć się do zadawania jedynie koniecznych pytań. Trzeba upewnić się, czy sprawa została wcześniej zgłoszona do organów państwowych lub kościelnych. Należy powstrzymać się od wypowiadania własnej oceny i interpretacji zdarzenia, nie wyrażając opinii na temat domniemanego sprawcy;
zapewnić osobę przekazującą informację, że zostanie zrobione wszystko, co możliwe, aby pomóc osobie skrzywdzonej;
sprawdzić, czy bezpieczeństwo osoby skrzywdzonej nie jest zagrożone – jeśli tak, trzeba działać natychmiast, w tym poinformować niekrzywdzących rodziców dziecka i odpowiednie organy państwowe;
wyjaśnić, że informacje o krzywdzie muszą zostać przekazane innym osobom, a zwłaszcza niekrzywdzącym rodzicom ucznia, oraz zaznaczyć, że w określonych przypadkach wykorzystania seksualnego (zob. art. 240 Kodeksu karnego) istnieje obowiązek niezwłocznego poinformowania organów ścigania;
nie wolno składać żadnych obietnic, które nie będą mogły być dotrzymane, szczególnie w kwestii poufności (np.: „obiecuję nikomu o tym nie powiedzieć”);
poinformować, co dalej będzie się działo ze zgłoszeniem (komu zostaną przekazane informacje), i jednocześnie zapewnić o poufności prowadzonych przez szkołę działań oraz o tym, że osoby niezaangażowane we wsparcie osoby pokrzywdzonej nie mają dostępu do informacji o krzywdzie;
nie wolno ujawniać szczegółów rozmowy osobom niezaangażowanym we wsparcie osoby pokrzywdzonej, a zwłaszcza osobie, która została wskazana jako sprawca przemocy.
nie odwlekać rozmowy z dzieckiem, nie przekładać jej na inny termin lub w inne miejsce, gdyż może to być jedyna okazja, gdy będzie ono chciało ujawnić krzywdę;
zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa w trakcie rozmowy, wesprzeć emocjonalnie i zapewnić, że zostanie mu udzielona pomoc;
zapewnić dziecko, że mu wierzymy i że dobrze zrobiło, mówiąc o tym, co się stało. W przypadku gdy sprawca próbował związać dziecko tajemnicą, należy zaznaczyć, że taka tajemnica dziecka nie obowiązuje;
jeśli dziecko czuje się winne, podkreślić, że nie ponosi ono żadnej winy za doznaną krzywdę;
należy unikać naciskania na dziecko oraz zadawania pytań zamkniętych i sugerujących odpowiedź – należy ustalić z dzieckiem, że może powiedzieć „nie wiem”, jeżeli nie będzie umiało udzielić odpowiedzi na pytanie;
rozmowę zakończyć, kiedy wychowanka będzie spokojna;
natychmiast po przeprowadzeniu rozmowy należy sporządzić notatkę z przebiegu rozmowy. Jeśli nie utrudni to empatycznej komunikacji z rozmówcą, można rozważyć robienie notatek w trakcie rozmowy. Ważne jest, aby zadbać o zachowanie wierności przekazu osoby informującej o zdarzeniu, uwzględniając charakterystyczne wyrażenia i słownictwo, a także zachowania niewerbalne. W miarę możliwości należy notatkę przedstawić osobie zgłaszającej, uwzględniając jej ewentualne uwagi, i uzyskać jej podpis. Nie stosuje się tego zalecenia, gdy osobą zgłaszającą jest dziecko.

ZAŁĄCZNIK 10

OCHRONA PRAWNA WYCHOWANEK PRZED RÓŻNYMI FORMAMI PRZEMOCY SEKSUALNEJ ORAZ PRZEBIEG INTERWENCJI W PRZYPADKU ZGŁOSZENIA WYKORZYSTYWANIA SEKSUALNEGO WYCHOWANKI

1. Po przyjęciu zgłoszenia o wykorzystywaniu seksualnym wychowanki należy działać bez zwłoki.

Wykorzystanie seksualne przez inną wychowankę

1. W sytuacji powzięcia informacji o ewentualnym wykorzystaniu seksualnym wychowanki przez inną wychowankę należy:

oddzielić sprawcę od osoby krzywdzonej, zapewniając bezpieczne warunki dla obu stron;
jeżeli doszło do wykorzystania seksualnego z udziałem dziecka poniżej 15. roku życia, należy powiadomić prokuraturę adekwatną do miejsca wystąpienia czynu o ewentualnym popełnieniu przestępstwa;
nie dopuścić do kontaktu sprawcy z osobą krzywdzoną;
zapewnić opiekę medyczną, psychologiczną i właściwe oddziaływania opiekuńczo-wychowawcze zarówno dla osoby krzywdzonej, jak i dla sprawcy;
powiadomić policję, sąd rodzinny, opiekunów prawnych/rodziców.

Wykorzystanie seksualne przez pracownika placówki

1. W sytuacji powzięcia informacji o ewentualnym wykorzystaniu seksualnym wychowanka przez wychowawcę lub innego pracownika placówki należy:

oddzielić sprawcę od osoby krzywdzonej, zapewniając bezpieczne warunki dla obu stron;
przeprowadzić rozmowę wspierającą z wychowanką (osobą krzywdzoną) w warunkach zapewniających poczucie bezpieczeństwa;
odsunąć pracownika od wykonywanych zadań w trybie natychmiastowym, do czasu wyjaśnienia sprawy;
jeżeli doszło do wykorzystania seksualnego z udziałem dziecka poniżej 15. roku życia, należy powiadomić organy ścigania, prokuraturę adekwatną do miejsca wystąpienia czynu o ewentualnym popełnieniu przestępstwa;
zapewnić opiekę medyczną, psychologiczną i właściwe oddziaływania opiekuńczo-wychowawcze dla osoby krzywdzonej;
powiadomić sąd rodzinny, opiekunów prawnych/rodziców.

2. Jeśli ze zgłoszenia wynika, że krzywda może się powtórzyć w najbliższym czasie, trzeba temu bezzwłocznie przeciwdziałać. Należy natychmiast zawiadomić dyrektora i w porozumieniu z nim podjąć kolejne kroki. Zawiadomić rodziców (a w przypadku gdy krzywdę zadaje jeden z nich, należy skontaktować się z rodzicem niekrzywdzącym) oraz wezwać policję, a później podejmować kolejne czynności.

3. Jeżeli poinformowanie rodzica jest sprzeczne z dobrem wychowanki lub niemożliwe, odstępuje się od tego i najpierw wzywa policję. Jeśli drobna zwłoka nie zagraża osobie pokrzywdzonej, wszelkie czynności można skonsultować z dyrektorem i innymi kompetentnymi osobami (psychologiem lub pedagogiem). Należy wraz z nimi przygotować spotkanie z rodzicami, a następnie dyrektor powinien dokonać zgłoszenia do odpowiednich organów państwowych.

3. Jeśli istnieje podejrzenie wykorzystania seksualnego osoby małoletniej poniżej 15. roku życia (zob. art. 200 Kodeksu karnego mówiący o obcowaniu płciowym lub innej czynności seksualnej wobec osoby małoletniej poniżej 15. roku życia, udostępnianiu takiej osobie treści pornograficznych lub prezentowaniu wykonania czynności seksualnej), prawo nakłada obowiązek niezwłocznego powiadomienia stosownych organów (zob. art. 240 k.k.). Taki obowiązek istnieje również w przypadku podejrzenia zaistnienia gwałtu dokonanego wspólnie z inną osobą, gwałtu wobec małoletniego poniżej 15. roku życia, gwałtu wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry lub gwałtu ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 par. 3-5 k.k.), a także w przypadku wykorzystania bezradności, upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej w celu doprowadzenia do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej (art. 198 k.k.).

Email: mow.wroclaw@faustyna.pl